I. Σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης
Επιτροπή προτείνει ένα εξαιρετικά σημαντικό σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης για την ανάπτυξη και την απασχόληση με σκοπό την τόνωση της ζήτησης και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα εκτενές σχέδιο για να δώσει ώθηση στην Ευρώπη ώστε να ανακάμψει από την παρούσα οικονομική κρίση. Το σχέδιο ανάκαμψης στηρίζεται σε δύο αλληλοενισχυόμενους βασικούς άξονες: πρώτον, σε βραχυπρόθεσμα μέτρα για την τόνωση της ζήτησης, τη διατήρηση θέσεων εργασίας και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Δεύτερον, σε «έξυπνες επενδύσεις», ώστε να εξασφαλισθεί υψηλότερη ανάπτυξη και βιώσιμη ευημερία πιο μακροπρόθεσμα. Το σχέδιο προβλέπει την παροχή έγκαιρων, στοχευμένων και προσωρινών φορολογικών κινήτρων ύψους περίπου 200 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 1,5% του κοινοτικού ΑΕΠ, τόσο από τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών (περίπου 170 δισ. ευρώ ή 1,2% του ΑΕΠ) όσο και από τους προϋπολογισμούς της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (περίπου 30 δισ. ευρώ ή 0,3% του ΑΕΠ). Κάθε κράτος μέλος καλείται να λάβει σημαντικά μέτρα προς όφελος των πολιτών του αλλά και της Ευρώπης συνολικά. Το σχέδιο ανάκαμψης θα ενισχύσει και θα επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Προβλέπει την ανάληψη δράσης σε ευρεία κλίμακα από την EE και τα κράτη μέλη ώστε να βοηθηθούν τα νοικοκυριά και η βιομηχανία και να ενισχυθούν ιδιαίτερα οι πλέον ευάλωτοι. Προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την προώθηση της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και της καινοτομίας, σε κλάδους όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και οι κατασκευές. Το σχέδιο ανάκαμψης υποβάλλεται με σκοπό να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος και να δημιουργηθούν συγχρόνως απολύτως αναγκαίες θέσεις απασχόλησης, π.χ. μέσω στρατηγικών επενδύσεων σε κτίρια και τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης.
Φορολογικά κίνητρα ίσα προς 1,5% του ΑΕΠ
Το σχέδιο ανάκαμψης θα επιστρατεύσει κάθε μέσο για την προώθηση των αναγκαίων πολιτικών. Περιλαμβάνει συντονισμένα φορολογικά κίνητρα ύψους περίπου 200 δισ. ευρώ ή 1,5% του ΑΕΠ εκ των οποίων περίπου 170 δισ. ευρώ (1,2% του ΑΕΠ) σε επίπεδο κρατών μελών υπό μορφή δράσεων καλυπτόμενων από τους προϋπολογισμούς τους και περίπου 30 δισ. ευρώ (0,3% του ΑΕΠ) υπό μορφή δράσης σε επίπεδο ΕΕ καλυπτόμενης από τον προϋπολογισμό και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Τα κίνητρα θα εντάσσονται στο πλαίσιο του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, αξιοποιώντας παράλληλα πλήρως την ευελιξία που προσφέρει το σύμφωνο. Τα κράτη μέλη που θα θέσουν σε εφαρμογή δέσμες μέτρων ανάκαμψης θα ωφεληθούν με δύο τρόπους: θα τονώσουν τη ζήτηση στις δικές τους οικονομίες, αφενός, και θα τονώσουν τη ζήτηση σε άλλα κράτη μέλη, αφετέρου, δίνοντας έτσι μεγάλη ώθηση στους δικούς τους εξαγωγείς. Η ανάληψη συντονισμένης δράσης θα έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και θα αποφύγει τα προβλήματα μιας τμηματικής προσέγγισης.
Ως μέρος της συμβολής της EE σε αυτά τα φορολογικά κίνητρα, το σχέδιο προτείνει την επιτάχυνση της καταβολής ποσών [έως 6,3 δισ. ευρώ] από τα διαρθρωτικά και κοινωνικά ταμεία. Για να βελτιωθούν οι διασυνδέσεις στον τομέα της ενέργειας και η ευρυζωνική υποδομή η Επιτροπή θα διαθέσει άλλα 5 δισ. ευρώ την περίοδο 2009-2010.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αυξήσει τις ετήσιες παρεμβάσεις της στην ΕΕ κατά 15 δισ. ευρώ περίπου το 2009 και κατά ένα ανάλογο ποσό το 2010.
Προστασία και δημιουργία θέσεων απασχόλησης
Απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην προστασία των Ευρωπαίων πολιτών από τις χειρότερες συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Θα είναι οι πρώτοι που θα πληγούν από αυτήν είτε ως εργαζόμενοι, είτε ως νοικοκυριά, είτε ως επιχειρηματίες.
Η Επιτροπή προτείνει να απλουστευθούν τα κριτήρια για τη στήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, να γίνει αναπρογραμματισμός των δαπανών και να αυξηθούν οι προκαταβολές από τις αρχές του 2009, ούτως ώστε τα κράτη μέλη να αποκτήσουν νωρίτερα πρόσβαση σε ποσό έως 1,8 δισ. ευρώ με σκοπό να ενισχυθούν οι ενεργές πολιτικές στην αγορά εργασίας, να επανεστιαστεί η παρεχόμενη στήριξη στους πλέον ευάλωτους, να ενταθούν τα μέτρα για την αύξηση των δεξιοτήτων και όπου είναι απαραίτητο να προτιμηθεί η χρηματοδότηση σχεδίων εξ ολοκλήρου από την Κοινότητα για την περίοδο αυτή.
Θα διατεθεί επίσης ποσό έως 4,5 εκατ. ευρώ από το ταμείο συνοχής παράλληλα με άλλα μέτρα για την επιτάχυνση της εφαρμογής μεγάλων επενδυτικών σχεδίων, πράγμα που επίσης θα συμβάλει στην προστασία και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠΠ) θα επανεξεταστεί ώστε να ενεργεί ταχύτερα, και το πεδίο δράσης του θα επεκταθεί με σκοπό να διατηρήσουν οι εργαζόμενοι τις θέσεις εργασίας που έχουν ή να βρουν νέες. Επίσης θα επανεξεταστεί και ο προϋπολογισμός του ΕΤΠΠ.
Για να δημιουργηθεί ζήτηση για εργαζομένους, το σχέδιο καλεί τα κράτη μέλη να μελετήσουν το ενδεχόμενο μείωσης των εργοδοτικών κοινωνικών εισφορών για τα χαμηλότερα εισοδήματα, ενώ καλεί το Συμβούλιο να εκδώσει, πριν από το Εαρινό Συμβούλιο του 2009, την προτεινόμενη οδηγία για τη μόνιμη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ για υπηρεσίες εντάσεως εργασίας.
Έξυπνες επενδύσεις
Το σχέδιο ανάκαμψης περιλαμβάνει λεπτομερείς προτάσεις για τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων μεταξύ του δημόσιου τομέα – με τη χρησιμοποίηση κονδυλίων της EE, της ΕΤΕπ και των κρατών μελών – και των ιδιωτικών τομέων για την προώθηση των καθαρών τεχνολογιών μέσω της υποστήριξης της καινοτομίας: μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνεται μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα «πράσινα αυτοκίνητα» που θα χρηματοδοτηθεί συνολικά με τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ, μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα κτίρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ και η πρωτοβουλία «εργοστάσια του μέλλοντος» που υπολογίζεται ότι θα απορροφήσει 1,2 δισ. ευρώ.
Σε κάθε σημείο του σχεδίου ανάκαμψης δίνεται έμφαση στις «έξυπνες επενδύσεις». Η αύξηση των επενδύσεων στην εκπαίδευση και στην (επανα)κατάρτιση βοηθά τους εργαζομένους να διατηρήσουν τις εργασίες τους ή να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας, αυξάνοντας συγχρόνως την παραγωγικότητα. Οι επενδύσεις στις υποδομές και την ενεργειακή απόδοση διατηρούν τις θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα, συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και αυξάνουν την αποτελεσματικότητα. Οι επενδύσεις στα καθαρά αυτοκίνητα συμβάλλουν στην προστασία του πλανήτη και εξασφαλίζουν το προβάδισμα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά.
Το σχέδιο ανάκαμψης στηρίζεται στον Νόμο για τις Μικρές Επιχειρήσεις προκειμένου να προσφέρει περαιτέρω βοήθεια σε όλες τις ΜΜΕ, όπως, μεταξύ άλλων, με την κατάργηση της υποχρέωσης των μικροεπιχειρήσεων να καταρτίζουν ετήσιους λογαριασμούς, με τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στους δημόσιους διαγωνισμούς και με την επιβολή στις δημόσιες αρχές της υποχρέωσης να εξοφλούν τα τιμολόγια εντός ενός μηνός.
Το σχέδιο ανάκαμψης περιλαμβάνει επίσης νέες πρωτοβουλίες για την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων με τρόπο που εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία για την αντιμετώπιση της κρίσης διατηρώντας συγχρόνως έναν ανταγωνισμό επί ίσοις όροις. Σε αυτά τα νέα μέτρα περιλαμβάνεται μια δέσμη μέτρων απλούστευσης με σκοπό την επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, μια προσωρινή αύξηση του επιτρεπόμενου «ορίου περιοχής ασφαλείας (safe harbour threshold)» στα 2,5 εκατ. ευρώ για τα επιχειρηματικά κεφάλαια και, επίσης προσωρινά, η διεύρυνση των περιθωρίων που διαθέτουν τα κράτη μέλη όσον αφορά την παροχή εγγυήσεων για δάνεια σε επιχειρήσεις.
Μια ισορροπημένη και διαφοροποιημένη προσέγγιση
Σκοπός της πρότασης για την παροχή φορολογικού κινήτρου είναι να εξασφαλισθεί η συμμετοχή όλων των κρατών μελών, χωρίς όμως να αναγκάζονται να ακολουθήσουν όλα την ίδια προσέγγιση, η οποία δεν θα έφερνε εξάλλου αποτέλεσμα, δεδομένων των διαφορετικών σημείων εκκίνησης των κρατών μελών για τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής). Τα κράτη μέλη που εκμεταλλεύθηκαν περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας για να σταθεροποιήσουν τα δημόσια οικονομικά τους έχουν τα περισσότερα περιθώρια ελιγμών.
Το επίπεδο των προσφερόμενων οικονομικών κινήτρων είναι εξισορροπημένο. Αφενός, είναι αρκετά υψηλό ώστε να συμβάλλει αποτελεσματικά στον περιορισμό της ανεργίας και στη διάσωση εκατομμυρίων ΜΜΕ από την κρίση και, αφετέρου, δεν δημιουργεί επίπεδα μόνιμης χρέωσης που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν μακροπρόθεσμα την οικονομική βάση της Ευρώπης και να έχουν ως αποτέλεσμα μαζική ανεργία στο μέλλον.
Το κίνητρο προβλέπεται ότι θα έχει περιορισμένη διάρκεια, μετά το πέρας της οποίας τα κράτη μέλη πρέπει να αναστρέψουν την επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης. Θα κληθούν να αναφέρουν λεπτομερώς με ποιο τρόπο προτίθενται να επιτύχουν τον στόχο αυτό και να εξασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα στα επικαιροποιημένα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης που πρέπει να υποβληθούν έως τα τέλη του 2008.
Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
Προκειμένου να επισπευσθεί και να ενισχυθεί η ανάκαμψη της οικονομίας, και για να αποφευχθούν μελλοντικές κρίσεις, το σχέδιο ανάκαμψης της Επιτροπής προβλέπει επίσης φιλόδοξες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μεμονωμένων κρατών μελών. Ορισμένες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις θα είναι συμπληρωματικές του φορολογικού κινήτρου για την τόνωση της ζήτησης, για παράδειγμα μέσω της στήριξης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών ή της βελτίωσης του τρόπου λειτουργίας των αγορών. Οι κατάλληλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με έξυπνες επενδύσεις θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη, οικοδομώντας πάνω στην πρόοδο που ήδη σημειώθηκε στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας, να βελτιώσουν την υποκείμενη ανταγωνιστικότητά τους και να ισχυροποιήσουν τη θέση τους ώστε να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν λάβει και να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα διατηρήσιμης ανάπτυξης.
Το σχέδιο ανάκαμψης ενισχύει μέσα με τα οποία εξασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Στα «κεφάλαια ανά χώρα», τα οποία εκδίδει η Επιτροπή κάθε χρόνο στις 16 Δεκεμβρίου ως μέρος της ετήσιας δέσμης της για τη στρατηγική της Λισαβόνας, θα γίνεται αξιολόγηση της κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος και θα περιλαμβάνονται επιπρόσθετες προτάσεις σχετικά με συγκεκριμένες συστάσεις για κάθε χώρα τις οποίες η Επιτροπή θα καλέσει το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εγκρίνει. Η έγκριση αυτή θα σημαίνει ότι οι ηγέτες της EE συμφωνούν συλλογικά όσον αφορά τι πρέπει να πράξει κάθε κράτος μέλος ατομικά για την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη σταθερότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα, και ιδίως μέσω της επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων της Λισαβόνας για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης
Η Επιτροπή καλεί τους ηγέτες των κρατών και κυβερνήσεων που θα συμμετάσχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 11-12 Δεκεμβρίου να εγκρίνουν το σχέδιο ανάκαμψης και να επιδείξουν αποφασιστικότητα για την ανάληψη κοινής δράσης με έντονα συντονισμένο τρόπο. Με τον τρόπο αυτό, η Ευρώπη θα μπορέσει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο ώστε να αναληφθεί αποφασιστική δράση για την υποστήριξη της πραγματικής οικονομίας, όπως ακριβώς ο ηγετικός ρόλος που διαδραμάτισε στον τομέα των χρηματοπιστωτικών αγορών είχε ως αποτέλεσμα τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των Είκοσι στην Ουάσιγκτον στις 15 Νοεμβρίου.
Για περισσότερες πληροφορίες :
http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/index_en.htm
