Την έντονη δυσαρέσκειά τους απέναντι στο “κύμα” ανατιμήσεων πολλών προϊόντων και υπηρεσιών, που έχουν επιφέρει οι συνεχείς αυξήσεις του ΦΠΑ, εκφράζουν ανοιχτά οι εκπρόσωποι καταναλωτικών οργανώσεων. Παράλληλα, όπως αναφέρουν, μία ενδεχόμενη εκτόξευση του ΦΠΑ στο 23% στο χώρο της εστίασης, αλλά και στα μη αλκοολούχα ποτά, αναμένεται να προκαλέσει επιπρόσθετες επιβαρύνσεις στον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Αγανακτισμένοι δηλώνουν, από την πλευρά τους, οι καταναλωτές, η αγοραστική δύναμη των οποίων έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Όπως υποστηρίζουν, η συρρίκνωση του εισοδήματός τους έχει άμεσο αντίκτυπο στην ψυχολογία τους, καθώς διακατέχονται από έντονα αισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για το μέλλον, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα συγκρατημένοι στις αγορές τους.
Επισημαίνεται ότι το οικογενειακό καλάθι ενός μεσαίου ελληνικού νοικοκυριού “σκαρφάλωσε” στα 2312,26 ευρώ, το Μάιο του 2011, σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, που κόστιζε 2238,62 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,3%, που “μεταφράζεται” σε 73,64 ευρώ, όπως προκύπτει από έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Καταναλωτών (ΕΛΚΕΚΑ).
Στο “κόκκινο” τα ελληνικά νοικοκυριά
Με μελανά χρώματα περιγράφει την κατάσταση στο λιανεμπόριο ο Βασίλης Λύγκας, πρόεδρος του ΕΛΚΕΚΑ, καθώς, όπως επισημαίνει, οι αλλεπάλληλες αυξήσεις του ΦΠΑ, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, έχουν προκαλέσει απόγνωση στους καταναλωτές, οι οποίοι περικόπτουν τις δαπάνες τους ακόμα και στα βασικά είδη διατροφής.
“Οι αυξήσεις στα είδη ευρείας κατανάλωσης σε συνδυασμό με το δραστικό περιορισμό των εισοδημάτων έχουν αντικαταστήσει το καταναλωτικό πρότυπο του υπερκαταναλωτισμού και της αφθονίας, που επικρατούσε στο παρελθόν, με αυτό του συγκρατημένου καταναλωτή”, επισημαίνει ο κ. Λύγκας, προσθέτοντας ότι ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών στρέφεται πλέον στην αγορά των απολύτως αναγκαίων και στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ακόμα και σε κλάδους, όπου δύσκολα περιορίζεται η ζήτηση, όπως τα τρόφιμα, καθώς η αγοραστική του δύναμη έχει μειωθεί σημαντικά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Αγγελική Λειβαδίτη, οικονομολόγος, η οποία, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, δηλώνει ότι προσάρμοσε εκ νέου τον προϋπολογισμό της για τα ψώνια της εβδομάδας στο περιορισμένο της εισόδημα.
“Με τις απανωτές αυξήσεις του ΦΠΑ και την παράλληλη μείωση του εισοδήματός μου, υποχρεώνομαι ανά τακτά χρονικά διαστήματα να περιορίζω τις δαπάνες μου όλο και πιο πολύ, προκειμένου να καλύπτω τις βασικές ανάγκες μου”, τονίζει η καταναλώτρια, ενώ σημειώνει: “Πλέον, θα είμαι πιο αυστηρή στην ιεράρχηση των αναγκών μου και θα αρκούμαι στα απολύτως απαραίτητα, ακολουθώντας πιστά τη λίστα αγορών”
Ιδιαίτερα προβληματισμένη είναι και η Μαρία Σωφρονίου, κοινωνική λειτουργός. “Δεν σας κρύβω ότι όλη αυτή η αβεβαιότητα, που επικρατεί, με έχει κάνει αρκετά διστακτική στις αγορές μου. Ήδη, αντικαθιστώ πολλά από τα προϊόντα, που αγόραζα, με τα αντίστοιχα ιδιωτικής ετικέτας, για να εξοικονομήσω χρήματα, αλλά και να καλύψω επαρκώς τις ανάγκες μου”, αναφέρει χαρακτηριστικά η καταναλώτρια.
“Επίσης, προτίθεμαι να περιορίσω τις επισκέψεις μου στο σούπερ μάρκετ και σκοπεύω, κάθε φορά που πηγαίνω για ψώνια, να έχω προαποφασίσει, εκτός από τα προϊόντα, που θα αγοράσω, και την ακριβή ποσότητα, που θα είναι πλέον κατά πολύ περιορισμένη”.
Ψευδαίσθηση εκλογικευμένων τιμών με προσφορές
Όπως είναι λογικό, το κλίμα ακρίβειας, που έχει διαμορφωθεί στην αγορά, έχει αποδυναμώσει τους καταναλωτές, ενώ η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης οδηγεί με τη σειρά της σε λουκέτο πολλές επιχειρήσεις, καθώς και σε απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Για την αντιμετώπιση της υπάρχουσας κατάστασης και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους, αρκετές επιχειρήσεις, αδυνατώντας να απορροφήσουν την αύξηση του ΦΠΑ, καταφεύγουν σε προωθητικές ενέργειες, προχωρώντας σε ελκυστικές προσφορές, προκειμένου να αναζωπυρώσουν το αγοραστικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Λύγκας, οι καταναλωτές επιβάλλεται να κάνουν προσεκτική έρευνα και σύγκριση τιμών, πριν τις αγορές τους και να είναι υποψιασμένοι με τέτοιου είδους ενέργειες, που στοχεύουν πολλές φορές στον αποπροσανατολισμό τους.
“Ο κόσμος πρέπει να κατανοήσει ότι οι προσφορές έχουν ημερομηνία λήξης και δεν αφορούν όλα τα προϊόντα”, σημειώνει ο ίδιος, ενώ διευκρινίζει ότι με κάθε αύξηση του ΦΠΑ, ο οικογενειακός προϋπολογισμός επιβαρύνεται σημαντικά, καθώς οι τιμές στρογγυλοποιούνται προς τα πάνω και ο καταναλωτής καλείται να πληρώσει το προϊόν σε υψηλότερη τιμή από αυτή που προκύπτει από την εκάστοτε αύξηση του φορολογικού συντελεστή. “Βέβαια, δεν πρέπει να παρασύρεται ούτε από τις προσφορές ούτε από τη διατήρηση της τιμής ενός προϊόντος στα ίδια επίπεδα, καθώς παρατηρείται συχνά οι επιχειρήσεις να κρατούν το προϊόν στην ίδια τιμή, που ίσχυε και πριν την αύξηση του ΦΠΑ, μειώνοντας, όμως, την ποσότητα”, υπογραμμίζει ο κ. Λύγκας.
Βαθαίνει η ύφεση στην αγορά
Την άμεση ανάγκη να ανατραπεί η υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά προβάλλει ο Μιχάλης Τσιφάκης, πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Ελλάδας, επισημαίνοντας ότι οι διαδοχικές αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών έχουν εξαντλήσει τα όρια αντοχών των καταναλωτών και έχουν επιτείνει το οικονομικό αδιέξοδο των τελευταίων ετών.
Όπως σχολιάζει, η λογική των έμμεσων φόρων ανακυκλώνει το φαύλο κύκλο της ύφεσης, “τινάζοντας” στον αέρα τον οικογενειακό προϋπολογισμό, χωρίς να αποδώσει και τα προβλεπόμενα έσοδα για το κράτος.
Σύμφωνα με την άποψή του, λοιπόν, η μόνη διέξοδος για τα ελληνικά νοικοκυριά είναι η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, καθώς και η χάραξη μίας νέας πορείας, υπό το πρίσμα της αναπτυξιακής προοπτικής, που θα επαναφέρει σταδιακά την ισορροπία και την εύρυθμη λειτουργία στην αγορά.
