Μέσω της συνέργειας και της συνεργασίας τους, η KilowArt Platform και το Cut Contemporary Fine Arts Lab, παρουσιάζουν την πρώτη Carbon Tierra Biennale στην πόλη της Πτολεμαΐδας στην Ελλάδα. Η Μπιενάλε οργανώνεται από μια διεθνή διεπιστημονική ερευνητική ομάδα η οποία συνεπικουρείται από επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς συμβούλους από την Ελλάδα και το Εξωτερικό.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση είναι οι εξής:
Alfredo Jaar (Χιλή), Alex Scollay (Νέα Ζηλανδία), Βασίλης Ψαρράς (Ελλάδα), Corentin Derbré (Γαλλία), Κωνσταντίνος Ταλιώτης (Κύπρος), Φίλιππος Τσιτσόπουλος (Ελλάδα), Gözde Mimiko Türkkan (Τουρκία), Jevon Chandra (Σιγκαπούρη), Jim Hobbs (ΗΠΑ/ΗΒ), Kalle Brolin (Σουηδία), Κλίτσα Αντωνίου (Κύπρος), Lara Salmon (ΗΠΑ), Maayan Amir (Ισραήλ), Μαρία Τριλλίδου (Κύπρος), Μελίτα Κούτα (Κύπρος), Monika Moteska (Βόρεια Μακεδονία), Narcisa Hirsch (Αργεντινή), Niamh O’Malley (Ιρλανδία), Oliver Ressler (Αυστρία), Oscar Lara (Περού), Ruti Sela (Ισραήλ), Robert Cahen (Γαλλία), Robert Jankuloski (Βόρεια Μακεδονία), Rubén Guzmán (Αργεντινή), Trevor Borg (Μάλτα), Vanessa Dahbour (Παλαιστίνια/ΗΠΑ), Vince Briffa (Μάλτα) and Yanyun Chen (Σιγκαπούρη).
Η πόλη της Πτολεμαΐδας και η ιστορική της διαδρομή από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, έχει ταυτιστεί με την εξόρυξη άνθρακα και τα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα ορυχεία, της περιοχής, μαρτυρούν την μεγαλύτερη εξορυκτική δραστηριότητα της βαλκανικής Χερσονήσου και η φρενήρης βιομηχανική εκμετάλλευση του υπογείου πλούτου είχε ως αποτέλεσμα κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές στρεβλώσεις. Με την βίαιη έλευση της μεταλιγνιτικής περιόδου και σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση των τελευταίων δέκα και πλέον ετών, η έννοια της ανάπτυξης στη περιοχή έχει ανανοηματοδοτηθεί ριζικά.
Ταυτόχρονα το ανεξίτηλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των εξορυκτικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων, με την παράλληλη απουσία αντισταθμιστικών πολιτικών αειφόρου ανάπτυξης, είχαν ως αποτέλεσμα τον εκφυλισμό του τοπίου και την απαξίωση οικολογικών πρακτικών, στον βωμό του κέρδους και της ενεργειακής επάρκειας από την εκμετάλλευσης της γης.
Με αφορμή το έργο του ιστορικού τέχνης Herman Bashiron Mendolicchio, Πληγωμένα Τοπία, Εύθραυστές Ισορροπίες και Διαρρηγμένες Συνδέσεις: Τέχνη, Γη και Άνθρωποι (Univ. of Barcelona, 2023) η πρώτη εναρκτήρια Carbon Tierra Biennale στρέφει το βλέμμα της στα πληγωμένα τοπία των βιομηχανικών και μεταβιομηχανικών κοινοτήτων. Επικεντρώνεται στις καταχρηστικές πρακτικές που έχουν ακολουθηθεί και επιτραπεί και στο πως αυτές διαμορφώνουν και καθορίζουν τη σχέση μας με το αστικό τοπίο και το φυσικό περιβάλλον.
Η Carbon Tierra Biennale, εφαρμόζοντας εκτενή, αναδρομική, δημιουργική και συμμετοχική έρευνα στις πρακτικές εξόρυξης και τον αντίκτυπό τους, ενισχύει τη συλλογική μας ταυτότητα και την άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά που είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. Στοχεύει στην ενεργοποίηση και τον εμπλουτισμό της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής έρευνας και δημιουργίας πέρα από τα αστικά κέντρα – μητροπόλεις, συμπεριλαμβάνοντας περιφερειακές τοποθεσίες και ενσωματώνοντας το τοπίο της υπαίθρου στο μελλοντικό καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Προωθεί πρωτοβουλίες συμπεριληπτικές για τοπικούς συμμετέχοντες και ενδιαφερόμενους προκειμένου αυτοί να εντοπίσουν συγκεκριμένους χώρους και ενέργειες που προσφέρονται για επανερμηνεία. Ταυτόχρονα επιχειρεί, μέσα από την οπτική της σύγχρονης τέχνης και του ζωντανού πολιτισμού, να οραματιστεί εκ νέου και να διευρύνει έννοιες όπως αυτές της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής εξετάζοντας τη σύγχρονη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.
«Ποια είναι αυτή η καταστροφική δύναμη που έχουμε μέσα μας και δεν μας δείχνει τα όρια και τις επιπτώσεις των πράξεων μας; Τι μας εμποδίζει να ενεργούμε με βιώσιμο τρόπο για το μέλλον της Γης και των σημερινών και μελλοντικών κατοίκων της;» (Mendolicchio, 2023). Η Carbon Tierra Biennale επιδιώκει να θέσει ερωτήματα, να ενεργοποιήσει μια σχέση διεξόδου με το κοινό, τοποθετώντας το σε μία συλλογιστική και κριτική θέση σχετικά με την ‘εκμετάλλευση της γης’ και τις παραπλανητικές αφηγήσεις της προόδου και της οικονομικής ευμάρειας–επαναπροσδιορίζοντας το τίμημα τέτοιων προσδοκιών. Επιδιώκει μια διαδραστική και δυναμική σύνδεση μεταξύ της ιστορικής εξορυκτικής κληρονομιάς και της καινοτόμου σύγχρονης τέχνης και καλλιτεχνικής πρακτικής.
Επιπλέον, προωθεί τη δημιουργία συνδέσεων με άλλες εξορυκτικές κοινότητες και το περιβάλλον τους, αναπτύσσοντας ένα παγκόσμιο δίκτυο πολιτιστικών ανταλλαγών και διαλόγου.
«Η τέχνη μπορεί να προτείνει νέα εργαλεία, μπορεί να αλλάξει την αφήγηση και να αναστοχαστεί τις προκλήσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Μπορεί ακόμη να καλλιεργήσει κινήματα, ωστόσο η ηγεμονία του συστήματος εκμετάλλευσης στο οποίο ζούμε (αυτό που μπορεί να προκαλέσει τον ανθρώπινο θάνατο και την καταστροφή του πλανήτη) απαιτεί μια ευρύτερη συνειδητοποίηση. Περιτριγυρισμένη από πληγωμένα τοπία, η ανθρωπότητα πρέπει να βρει τον τρόπο να επιτρέψει και να αποδεχτεί ένα λειτουργικό σύστημα συνύπαρξης. Όπως δήλωσε η συγγραφέας Cal Flyn: ‘Αυτός είναι ένας διεφθαρμένος κόσμος, ναι – ένας κόσμος έκπτωτος εδώ και καιρό από μια κατάσταση χάριτος – αλλά είναι επίσης ένας κόσμος που ξέρει πώς να ζει. Έχει μεγάλη ικανότητα για επούλωση, για ανάρρωση, για συγχώρεση – κάποιου είδους – αν μπορούμε μόνο να μάθουμε να το πράττουμε’. Σβήστε το φως. Μην αγγίζετε. Μείνετε σιωπηλοί. Αφήστε τη φύση ήσυχη!» (Mendolicchio, 2023)1.
Από 27 έως 29 Σεπτεμβρίου η Carbon Tierra Biennale θα περιλαμβάνει Art performances και video art διεθνών καλλιτεχνών. Την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με ανοιχτή συζήτηση στο εργατικό κέντρο του Δήμου Εδραίας ενώ παράλληλες δράσεις που θα περιλαμβάνουν εκθέσεις και εγκαταστάσεις τοπικών καλλιτεχνών σε κλειστά καταστήματα της πόλης θα εμπλουτίσουν περισσότερο το πρόγραμμα της Biennale.
