Ιδιαίτερα επιτυχημένη και άκρως ενδιαφέρουσα ήταν η επετειακή εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ηπειρωτών Κοζάνης στην κεντρική αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου της πόλης μας στις 23 Νοεμβρίου 2014 για την συμπλήρωση των τριακοσίων χρόνων από την γέννηση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Βασικό θέμα της εκδήλωσης ήταν τα εικονογραφικά του Αγίου Κοσμά από το έτος του μαρτυρίου του το 1779 έως την αγιοκατάταξή του από την Εκκλησία μας το 1961.
Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο φιλόλογος – ερευνητής κος Μιχαήλ Παντούλας, ο οποίος ερευνώντας όλον τον Βαλκανικό χώρο συνέλλεξε πληροφορίες από την λατρεία που απέδωσε ο απλός λαός στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και φωτογράφησε τις εικονογραφίες (φορητές κα μη) που αναφέρονται στον Άγιο, έτσι όπως τις απόδωσε με το πινέλο του ο ζωγράφος-αγιογράφος της εποχής.
Μέρος των φωτογραφιών αυτών οι οποίες ξεπερνούν τις εκατόν πενήντα, παρουσιάσθηκαν στην εκδήλωση ενώ αρκετές από αυτές παρουσιάστηκαν στην σχετική έκθεση που κοσμούσε τον χώρο.
Με συνεχή ροή στο λόγο του, ο κος Παντούλας κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των επισκεπτών οι οποίοι κατέκλυσαν την κεντρική αίθουσα του Μουσείου προκαλώντας ιδιαίτερη αίσθηση τόσο με την παρουσίαση των πρώτων εικονογραφιών από την περιοχή της Κοζάνης και της Μακεδονίας όσο και με τις εικονογραφίες που σχετίζονται με την εκτίμηση και τον θαυμασμό που έτρεφε στο πρόσωπο του Αγίου ο γνωστός Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, ο οποίος πρώτος έδωσε εντολή για την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου χρηματοδοτώντας παράλληλα την ανέγερση Ναού και Μοναστηριού προς τιμήν του στην περιοχή της Φίερι, βόρεια της Απολλωνίας στην ανατολική όχθη του Άψου ποταμού, κοντά στο χωριό Κολικόντασι της Μεγάλης Μουζακιάς.
Έκπληξη προκάλεσε επίσης και η αναφορά του ερευνητή ότι ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός έτσι όπως εικονογραφείται στο μνήμα του στην πρώτη κιόλας αποτύπωση της μορφής του με το προσωνύμιο «Κοσμάς ο ιεροκήρυκας» αμέσως μετά το μαρτύριό του, ήταν ψηλός (περίπου 1.74 μ.) κι όχι κοντός όπως θεωρείται , άποψη που επιβεβαιώνεται και από τις επιστημονικές αναλύσεις του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έπειτα από εξέταση των οστών του.
Η εκδήλωση έκλεισε με την επίδοση από τον Πρόεδρο του Συλλόγου κ. Κων. Τσιάντα στον κ. Παντούλα αναμνηστικής εικόνας του Αγίου, ενώ ο Αρχιερατικός Επίτροπος, Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Χαρισίου, ως εκπρόσωπος της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης ευχαρίστησε θερμά τον ομιλητή τόσο για την παρουσίαση της εργασίας του όσο για την αμεσότητα και την μεταδοτικότητα των λόγων του.
