Η μουσική της νύχτας, γράφει ο Νικόλαος Τζιούμαρης

«Παίζοντας Σοπέν, αισθάνομαι σα να έκλαψα για αμαρτίες που δεν διέπραξα και σα να θρήνησα για τραγωδίες που δεν έζησα. Μου φαίνεται πως πάντα η μουσική έτσι επιδρά πάνω μας. Σου δημιουργεί ένα παρελθόν για το οποίο δεν έχεις την παραμικρή ιδέα και σε γεμίζει με μία αίσθηση θλίψης που κρυβόταν από τα δάκρυά σου. Μπορώ να φανταστώ έναν άνθρωπο που έζησε μια εντελώς κοινότοπη ζωή να ακούει κατά τύχη ένα παράξενο μουσικό κομμάτι και ν’ ανακαλύπτει ξαφνικά πως η ψυχή του, χωρίς ο ίδιος να το ξέρει, έζησε τρομακτικές εμπειρίες, φρικώδεις χαρές, άγριες ρομαντικές αγάπες, σπαρακτικές εγκαταλείψεις». Η παραπάνω οξυδερκής ερμηνεία του έργου του Σοπέν αλλά και η αισθητική ανάλυση για την τέχνη της μουσικής γενικότερα, διατυπώνεται από τον Όσκαρ Ουάιλντ δια στόματος Γκίλμπερτ, ενός από τους χαρακτήρες του έργου «Ο κριτικός ως δημιουργός» (μετ. Σπύρος Τσακνιάς, εκδ. Στιγμή).

 

 

 Ευγένιος Ντελακρουά, Πορτραίτο του Φρεντερίκ Σοπέν (1938)

 

Το κίνημα του Ρομαντισμού (19^ος αιώνας) επιζητεί την επικράτηση του συναισθήματος ως του σημαντικότερου κριτηρίου της Τέχνης, κατ’ αντιπαράθεση προς τον ορθολογισμό της εποχής του Διαφωτισμού που παρήγαγε τον Κλασικισμό. Η μουσική είναι η πιο αφηρημένη μορφή τέχνης, πράγμα που την κάνει το βέλτιστο μέσο ώστε να εκφραστούν τα ανθρώπινα συναισθήματα με τον καλύτερο τρόπο. Ως εκ τούτου η μουσική αποτελεί την κατεξοχήν ρομαντική τέχνη και ο Σοπέν τον πιο ρομαντικό απ’ όλους τους ρομαντικούς καλλιτέχνες. Η τέχνη του δεν εκτιμήθηκε μόνο από τον Όσκαρ Ουάιλντ αλλά και από τον Ευγένιο Ντελακρουά, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού στη ζωγραφική. Ο Ντελακρουά εκτιμάει μονάχα τον Σοπέν απ’ όλους τους σύγχρονούς του ρομαντικούς καλλιτέχνες ακριβώς επειδή για τον πρώτο η μουσική είναι πηγή της βαθύτερης καλλιτεχνικής εμπειρίας.

Η μουσική του Σοπέν, κατά βάση για πιάνο, περιέχει μελωδικά στοιχεία της λαϊκής – προφορικής μουσικής παράδοσης της γενέτειρας χώρας του της Πολωνίας, τα οποία σε συνδυασμό με την εξαιρετικά ευρηματική εναρμόνιση τους διαμορφώνουν το χαρακτηριστικό ύφος των έργων του συνθέτη. Τα γνωστότερα έργα του τα οποία εύκολα κάποιος μπορεί να εντοπίσει στο διαδίκτυο σε εξαιρετικές εκτελέσεις είναι οι Σπουδές, τα Πρελούδια, οι Σονάτες, τα Νυχτερινά, οι Μαζούρκες, οι Πολωνέζες κ.α. Η μουσική του ξεχειλίζει από μελαγχολία, θλίψη, τρυφερότητα, ευαισθησία, μοναξιά και ξυπνάει πολλά «εύθραυστα» συναισθήματα. Ένας αγαπημένος δάσκαλος κάποτε είχε συμβουλέψει μια φοιτήτριά του να μην ασχολείται διαρκώς με τον Σοπέν, δεν θα της έκανε καλό… της επεσήμανε πως μ’ αυτόν ασχολούνται διαρκώς οι γεροντοκόρες. Γνωρίζοντας την ποιότητα του χαρακτήρα του και την ευγένεια που τον διακατέχει μπορώ να διαβεβαιώσω πως δεν υπήρχε κανενός είδους μομφή προς τη νεαρή κοπέλα. Το καυστικό σχόλιό του αφορούσε τη διαρκώς ξεχειλίζουσα από ρομαντικά και μελαγχολικά αισθήματα μουσική του Σοπέν.

Ο Σοπέν γεννήθηκε την 1^η Μαρτίου του 1810 σε ένα χωριό κοντά στη Βαρσοβία με το όνομα Ζελάσοβα Βόλα και πέθανε στο Παρίσι στις 17 Οκτωβρίου του 1849.