Η πιλοτική εφαρμογή θα τρέξει άμεσα πιλοτικά σε 25 με 35 πόλεις πανευρωπαϊκά. Σε τουριστικά νησιά και σε δομές μεταναστών οι πρώτες δοκιμές στην Ελλάδα
Τον προηγούμενο μήνα η Καστοριά έζησε μια πρωτόγνωρη κατάσταση πολιορκίας, καταγράφοντας δεκάδες επιβεβαιωμένα κρούσματα κορονοϊού και τουλάχιστον 8 θανάτους από την φονική πανδημία.
Όλα, ωστόσο, θα ήταν διαφορετικά αν έτρεχε η εφαρμογή Sewers4COVID που δημιουργήθηκε πριν λίγες μέρες με τη συμμετοχή και Ελλήνων ερευνητών από το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού #EUvsVirus Hackathon, ανάμεσα σε 2.150 προτάσεις.
Η εφαρμογή επιχειρεί να ιχνηλατήσει κρούσματα και να λειτουργήσει ως ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την καταπολέμηση του κορονοϊού ή ανάλογων υγειονομικών απειλών βοηθώντας να δρομολογηθούν τα κατάλληλα μέτρα (αυστηροποίησης ή χαλάρωσης), αναλύοντας το δίκτυο λυμάτων μιας περιοχής ή ολόκληρης πόλης.
«Μετά την επιστροφή των πολιτών από την Ιταλία στην Καστοριά, προφανώς, ο ιός επώαζε στην περιοχή για περίπου τρεις βδομάδες μέχρι την καταγραφή των πρώτων κρουσμάτων. Με την μέτρηση των λυμάτων στην περιοχή και πριν την είσοδό τους στο βιολογικό καθαρισμό θα μπορούσε να διαπιστωθεί ότι υπάρχει αύξηση στις τιμές του ιϊκού φορτίου και η Πολιτεία θα είχε την πληροφόρηση για να λάβει έγκαιρα προληπτικά μέτρα, περιορίζοντας την εξάπλωσή του. Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να προλάβουμε τις καταστάσεις που δημιουργήθηκαν στους οικισμούς Ρομά στη Λάρισα αλλά και στην Ξάνθη», είπε στο ethnos.gr η συντονίστρια του προγράμματος Χρυσή Λασπίδου καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Τα πρώτα αποτελέσματα
Η πανευρωπαϊκή προσπάθεια ξεκίνησε όταν βιολόγοι στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Έρευνας Υδάτων KWR πραγματοποίησαν αρχικά αναλύσεις RNA σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και εντόπισαν την παρουσία υπολειμμάτων του γονιδίου RNA του ιού στα λύματα.
«Συλλέξαμε και μοντελοποιήσαμε τα δεδομένα. Βγάλαμε κάποιες επιδημιολογικές καμπύλες για κάθε πόλη της Ολλανδίας», σημείωσε η κυρία Λασπίδου και πρόσθεσε: «Το σημερινό αποτέλεσμα της ομάδας είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. Μας δίνει την εικόνα. Δεν έχει μέχρι στιγμής την ακρίβεια που θέλουμε, ωστόσο, δείχνει την τάση. Και όσο πιο πολλά δεδομένα έχει τόσο πιο αναλυτικά μπορείς να χαρτογραφήσεις επιδημιολογικά μια περιοχή, π.χ. που εντοπίζονται οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες σε μια πόλη (όπως οίκοι ευγηρίας κ.α.) και να υπολογίσεις μετά πόσα κρεβάτια εντατικής θα χρειαστείς ή αναπνευστήρες».
Η ομάδα Sewers4COVID δημιούργησε, ουσιαστικά, μια πρωτότυπη ηλεκτρονική πλατφόρμα που χρησιμοποιεί τεχνικές μηχανικής μάθησης για την παρακολούθηση του δικτύου λυμάτων μιας πόλης, με σκοπό την πρόβλεψη πανδημικών κρουσμάτων σε πραγματικό χρόνο, σε αστικές περιοχές, προκειμένου να εντοπιστούν οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού που χρήζουν άμεσης προστασίας.
Σε νησί και μεταναστευτική δομή οι πρώτες μετρήσεις COVID-19 σε λύματα
Ήδη η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφάσισε να συνεργαστεί με την ομάδα και να ξεκινήσει άμεσα η συλλογή λυμάτων σε 25-35 ευρωπαϊκές πόλεις προκείμενου να διαπιστωθεί πως λειτουργεί η πλατφόρμα σε διαφορετικές συνθήκες. (κλιματολογικές συνθήκες-υφιστάμενα δίκτυα υποδομών πόλεων κ.α.).
Όπως εξήγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παρακολούθηση των λυμάτων του SARS-CoV-2 σε συνδυασμό με την παρακολούθηση των φαρμακευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του COVID-19 είναι πιθανό να είναι ένα πολύτιμο και αποτελεσματικό εργαλείο για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του ιού σε πόλεις και κωμοπόλεις της ΕΕ και θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως έγκαιρη προειδοποίηση για επανεμφάνισή του τόσο στην Ευρώπη όσο και έξω από αυτήν, παρέχοντας επίσης συγκεκριμένες αναλύσεις δεδομένων για την παρακολούθηση.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν ο ιός συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο στην Ελλάδα, σε υψηλότερες δηλαδή θερμοκρασίες ή έτσι όπως είναι φτιαγμένα τα δίκτυά μας. Μένει να αποδειχτεί με νέες έρευνες, Και αυτό απαιτεί χρηματοδότηση» δήλωσε η κυρία Λασπίδου.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, όπως είπε, η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας να μελετηθεί η καινοτόμα πλατφόρμα σε κάποια τουριστικά νησιά «Σ΄ αυτά, τα κρούσματα είναι μηδενικά πλέον.
Πραγματοποιώντας καθημερινές μετρήσεις υπάρχει η πιθανότητα να δούμε ότι το ιικό φορτίο των λυμάτων θα αυξηθεί όταν έρθουν οι τουρίστες. Είναι κάτι που θα καταγραφεί και αμέσως μετά τις ανησυχητικές ενδείξεις να δραστηριοποιηθεί η πολιτεία».
Συζητήσεις γίνονται και για την λήψη καθημερινών δειγμάτων από μεταναστευτικές δομές της χώρας. Σε δεύτερη φάση θα μπορούσε να επεκταθούν οι μετρήσεις και η χρήση της πλατφόρμας εκεί που υπάρχει ευάλωτος πληθυσμός έτσι ώστε να μην είναι ανεξέλεγκτη η κατάσταση.