Όσα χρόνια θυμάμαι τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, δηλαδή από τις εποχές Ανδρέα Παπανδρέου και Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αυτή αποτελούσε μια αρένα μονομαχίας μεταξύ Πρωθυπουργού και Αρχηγού Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Ο πολιτικός ανταγωνισμός είχε επί χρόνια κάποια σταθερά χαρακτηριστικά: Οι Πρόεδροι της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ είχαν μια εκλογική βάση-αφετηρία που προσέγγιζε το 40% έκαστος και μάχονταν για το 1/10 περίπου του εκλογικού σώματος, τον λεγόμενο μεσαίο χώρο που αποτελείτο από τους λεγόμενους στα αγγλικά swing voters.
Μοιραία η ρητορική των δύο κομμάτων προσαρμοζόταν σε αυτό τον προεκλογικό ανταγωνισμό που άνοιγε αυλαία κάθε Σεπτέμβριο από τη Θεσσαλονίκη. Οι μονομάχοι προσπαθούσαν με τις εξαγγελίες τους να δελεάσουν αυτούς τους “swing voters” και από τη δεκαετία του 90 και μετά, που υπήρχαν ιδιωτικά μέσα, να πάρουν κεφάλι στις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύονταν σε αυτά. Το ΠΑΣΟΚ είχε το πλεονέκτημα να βρίσκεται τα περισσότερα χρόνια στην εξουσία, έτσι ώστε να είναι πιο αξιόπιστο στις παροχές του, να έχει καλύτερες σχέσεις με αυτά τα Μέσα και να διατηρεί προνομιακές σχέσεις με αυτούς τους swing voters που ήταν αριστερόστροφοι στην πλειονότητά τους. Με αυτό τον τρόπο είχε ωθήσει τη Νέα Δημοκρατία στο δικό του γήπεδο.
Όλα αυτά μέχρι το 2009. Τότε, ο Κώστας Καραμανλής ως εν ενεργεία Πρωθυπουργός εμφανίστηκε στη Θεσσαλονίκη με διαφορετική ατζέντα λιτότητας. Ο ΓΑΠ αντέτεινε “Λεφτά Υπάρχουν” στη δική του συνέντευξη τύπου και κέρδισε τις εκλογές με 10 μονάδες διαφορά. Από εκεί και μετά ο πολιτικός ανταγωνισμός άλλαξε άρδην. Ήδη από την επόμενη χρονιά η χώρα είχε μπει στη μέγγενη των μνημονίων και ο εν ενεργεία Πρωθυπουργός δεν μπορούσε να υποσχεθεί σημαντικές παροχές.
Μέχρι τη ΔΕΘ του 2012, ο ένας εταίρος του δικομματικού ανταγωνισμού, το ΠΑΣΟΚ, είχε αλλάξει και είχε αντικατασταθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας με το εμβληματικό “Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης” κατόρθωσε να καβαλήσει το κύμα της οργής και να βρεθεί στην Πρωθυπουργία, υποσχόμενος, το 2014, την κατάργηση ΕΝΦΙΑ και την αντικατάσταση του από τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας, αφορολόγητο 12.000 ευρώ, 300.000 θέσεις εργασίας, και διαγραφή χρέους.
Από εφέτος φάνηκε ότι ο πολιτικός ανταγωνισμός έχει αλλάξει για τα καλά. Κανείς εκ των μονομάχων δεν μπορεί να υποσχεθεί παροχές, χωρίς να γίνει καταγέλαστος. Τι έχει αλλάξει στον πολιτικό ανταγωνισμό;
Πρώτον, δεν υπάρχουν πλέον ισχυρές κομματικές βάσεις που διέθετε ο παλιός δικομματισμός, όπως και η υψηλή εκλογική συμμετοχή. Δεν αρκεί να απευθυνθεί κανείς σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες για να επικρατήσει.
Δεύτερον, τέλειωσαν οι αυταπάτες, ενδεικτικό για αυτό ότι ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε ως κυβερνητική προτεραιότητα τη δημιουργία συνθηκών για επενδύσεις και επιχειρηματικότητα.
Μένει να δούμε αν το τρίτο στοιχείο είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση ή η εξάλειψη του δικομματισμού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του απέφυγε να αναφερθεί στον Πρωθυπουργό κατατάσσοντάς τον στο παρελθόν που πρέπει να αφήσουμε πίσω μας, ενώ απευθύνθηκε σε προνομιακά κοινά του ΣΥΡΙΖΑ. Έθεσε τρεις προτεραιότητες για το μελλον: τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσα από μια έκρηξη ιδιωτικών επενδύσεων, τη μείωση των φορολογικών βαρών, μέσα από τον εξορθολογισμό της λειτουργίας του Κράτους και την αλληλεγγύη στους νέους και στους πιο αδύναμους συμπολίτες μας.
Τους επόμενους μήνες, η Κεντροαριστερά προσπαθεί να αναδείξει τον επόμενο της ηγέτη, ενώ το κυβερνητικό επιτελείο σπεύδει να προβάλει δημοσκοπική ανάκαμψη μέσω non papers και να προχωρήσει σε ανασχηματισμό, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει ανταγωνιστικός.
Όλα δείχνουν ότι μετά από χρόνια η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη διαθέτει προνομιακή ατζέντα, την οποία η Αριστερά και η Κεντροαριστερά θα κληθούν να ακολουθήσουν. Η επόμενη ΔΕΘ μπορεί και να είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με τον πολιτικό ανταγωνισμό.
* Ο κ. Δημήτρης Σ. Παπαγγελόπουλος είναι Σύμβουλος Στρατηγικής & Επικοινωνίας και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας.
Μπορείτε να τον ακολουθήσετε στο twitter: @dpapangel