Το E-PTOLEMEOS.GR παρουσιάζει μια νέα σειρά ηχητικών ντοκιμαντέρ, και σας προσκαλεί να τα εξερευνήσετε. Έρευνες και συνεντεύξεις με πρόσωπα της διπλανής πόρτας που έχουν κάτι διαφορετικό να μας πουν. Αναζητήστε τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR κάθε πρωί του Σαββάτου.
Χορηγός της σειράς είναι η Wattcrop, εταιρεία του Macquarie Green Investment Group. Η Wattcrop προσηλωμένη στις αρχές της αειφορίας, στοχεύει στην βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, και επενδύει σε έργα πράσινης ενέργειας.
Είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν καταφέρει να καταγράψουν μια διαδρομή, επιχειρηματική και προσωπική, που μπορεί να εμπνεύσει τόσο πολύ, όσο ο Άγγελος Ιατρίδης. Ο Οινολόγος και συνιδρυτής του ΚΤΗΜΑ ΑΛΦΑ , μιας επιχείρησης ορόσημο για την περιοχή του Αμυνταίου και της Δ. Μακεδονίας, περιγράφει τη διαδρομή του στο 15ο επεισόδιο Podcast του e-ptolemeos.gr και τον Αντώνη Πουγαρίδη.
Ο Άγγελος Ιατρίδης δεν είχε άμεση σχέση με την περιοχή, όμως πίστεψε σε αυτή και συνέβαλε ώστε να γίνει το θαύμα που συντελείται με το κρασί τα τελευταία χρόνια. Έχει καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, είναι γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, από μια οικογένεια με παράδοση στη ζαχαροπλαστική. Χημικός στο ΑΠΘ, οινολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ, έχοντας κάνει άσκηση στα περίφημα κτήματα της Βουργουνδίας, έχει στο ενεργητικό του συνεργασίες με πολύ μεγάλους οινοποιούς. Ήρθε στο Αμύνταιο το 1995 όπου και ίδρυσε τα πρώτα αμπέλια και από το 1997 έστησε με το συνέταιρό του το κτήμα ΑΛΦΑ, βγάζοντας την πρώτη εμπορική σοδειά το 2003.
Το μοναδικό οικοσύστημα του Αμυνταίου και η γνωριμία με τον Μάκη Μαυρίδη
«Ο χρόνος για εμάς είναι ο σημαντικότερος φίλος και ο μεγάλος συνεργάτης μας. Όλη η διαδικασία του κρασιού, η παραγωγική διαδικασία απαιτεί χρόνο, μας εμπνέει, μας δείχνει το μέλλον, μας δείχνει το παρόν και το παρελθόν και μας δείχνει τις δυνατότητες που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε σε μια σπουδαία περιοχή, ένα σπουδαίο οικοσύστημα όπως το ονομάζουμε εμείς, το οικοσύστημα του Αμυνταίου, η Ζώνη Ονομασίας Προέλευσης Αμυνταίου», λέει ευθύς εξαρχής, μιλώντας για την περιοχή.
Ζητώντας του να περιγράψει πως γνώρισε τον συνυπεύθυνο του Κτήματος ΑΛΦΑ Μάκη Μαυρίδη αλλά και τι είδε στην περιοχή που οι υπόλοιποι δεν έβλεπαν, απαντάει μεταξύ άλλων:
«Με τον συνεταίρο, φίλο και συνοδοιπόρο μου όλα αυτά τα χρόνια η σχέση είναι μια πολύ σημαντική, σχέση χημική. Μια σχέση που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του κτήματος. Πιστεύω ότι αυτή η σχέση ευόδωσε και είναι το μυστικό της επιτυχίας που βιώνουμε όλοι σήμερα. Γνωριστήκαμε κάποια χρόνια πριν, όταν ο Μάκης ήταν πρόεδρος στον συνεταιρισμό Αμυνταίου. Έχουμε ένα κοινό συγγενή που μας έφερε σε επαφή και μου είχε γίνει πρόταση τότε να αναλάβω τα καθήκοντα του οινολόγου του συνεταιρισμού. Για κάποιο λόγο είχα αρνηθεί γιατί δεν είχα γνωρίσει την περιοχή. Μόλις είχα γυρίσει από τη Γαλλία και ήθελα να πάρω κι άλλες εικόνες από τα αμπελουργικά δρώμενα της χώρας. Δημιούργησα μια εταιρεία συμβουλευτική, όπου εκεί ήμασταν σύμβουλοι σε μικρές οινοποιητικές επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να έχουν οινολόγο , ένα εργαστήριο που να μπορούσε να κάνει τις αναλύσεις του κρασιού, έτσι τα προσφέραμε εμείς όλα αυτά. Όργωσα αμπελουργικά όλη την Ελλάδα και εκεί μπορώ να πω ότι ερωτεύτηκα την περιοχή του Αμυνταίου. Γιατί έχει μοναδικά στοιχεία».
Μιλάει με τα καλύτερα λόγια την ιδιαιτερότητα που παρουσιάζει η περιοχή, καθώς η Δυτική Μακεδονία είναι η μόνη περιοχή στην Ελλάδα που δεν βρέχεται από θάλασσα, λέγοντας πως αυτό δημιουργεί ένα μοναδικό οικοσύστημα, με αρκετά κρύο χειμώνα και αρκετά ήπιο καλοκαίρι: «Αυτό για το σταφύλι είναι μια μοναδική συνταγή, δημιουργώντας το περιβάλλον για μεγάλα κρασιά. Είναι σε ένα οροπέδιο που έχει ένα υψόμετρο, προφυλάσσεται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Η περιοχή του Αμυνταίου συγκέντρωσε όλα τα σημαντικά στοιχεία για να κάνεις πολύ σπουδαία κρασιά. Συν το γεγονός ότι τα εδάφη, τα στοιχεία που παρουσιάζει η περιοχή, η ποικιλία ξινόμαυρου έδινε μια δυναμική που κατά τη γνώμη μου ήταν τελείως ανεκμετάλλευτη έτσι άρχισε το όραμά μας…».
Η εξέλιξη της περιοχής είναι συνυφασμένη με την πρόοδο του κτήματος ΑΛΦΑ, κάτι που τους γεμίζει προσδοκίες για το μέλλον, καθώς παρατηρείται ότι νέες οινοποιητικές μονάδες ξεκίνησαν να δημιουργούνται στην περιοχή, όποτε συγκεντρώνεται όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη Δυτική Μακεδονία. Συνεπώς το μέλλον που προδιαγράφεται για το κρασί είναι μεγάλο…
Τι έλειπε όμως από την περιοχή; Έλειπε τεχνογνωσία γύρω από το κρασί; Έλειπε ένας “αφοσιωμένος” οινοποιός στην περιοχή, τονίζει, λίγο αργότερα ο κ. Ιατρίδης, προσθέτοντας ότι «είναι μια περιοχή που αξίζει να δώσεις το είναι σου και αυτό η φύση στο ανταποδίδει. Ο άνθρωπος πρέπει να συνεργάζεται με τη φύση για να μπορεί να πάρει ό,τι καλύτερο υπάρχει. Η γνώση, η εμπειρία, η γνωστική παρέμβαση του ανθρώπου μπορεί να δώσει σπουδαία αποτελέσματα και η περιοχή έχει τέτοια στοιχεία που αν τα αντλήσεις μπορείς να πάρεις σημαντικά πλεονεκτήματα στη δημιουργία μεγάλων κρασιών».
Κρασί Αμυνταίου ως τα πέρατα του κόσμου!
Γιατί, όμως, καθιερώνεται το κρασί του Αμυνταίου και ξεχωρίζει ως τα πέρατα του κόσμου; Ο ίδιος απαντάει ότι είναι οι άνθρωποί του και η δουλειά που κρύβεται από πίσω: «Το κρασί είναι πολύ προσωποποιημένο προϊόν. Στις ονομασίες προσέλευσης συνδέονται η πρωτογενής παραγωγή του σταφυλιού με τη μεταποίηση, με τους ανθρώπους που τη κάνουν, τη διαδικασία, το πάθος που υπάρχει. Αυτή είναι η συνταγή για ένα προϊόν που όταν θα φτάσει στα χείλια και στην επίγευση του καταναλωτή, να νιώθει μια διαφορά. Ο μη εξειδικευμένος καταναλωτής μπορεί να μην αντιλαμβάνεται τις μικρές διαφορές, αντιλαμβάνεται όμως το αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα πάντα είναι πολύ θετικό. Όταν ο καταναλωτής επισκεφθεί και το κτήμα και δει πόσο σοβαρή δουλειά γίνεται – και όταν λέω σοβαρή, για μας η σοβαρότερη δουλειά η επόμενη δουλειά – προσπαθούμε πάντα να βελτιωνόμαστε, όσο και αν σας φαίνεται υπερβολικό και υπέρμετρο. Η καλύτερη μας σοδειά είναι πάντα η επόμενη, προσπαθούμε τα νέα στοιχεία που παίρνουμε κάθε μέρα να τα βάζουμε στη γνώση εμπειρία και πρακτική. Δεν γίνεται καλύτερος σαν οινοποιός ή αμπερουργός, γίνεσαι καλύτερος σαν άνθρωπος. Αυτό είναι το μεγάλο κέρδος».
Στο κτήμα ΑΛΦΑ γίνονται τεράστιες προσπάθειες να αυξάνεται κάθε χρόνο η ποιότητα της παραγωγής αλλά και η ποσότητα, με τον κ. Ιατρίδη να τονίζει ότι η ζήτηση ξεπερνάει την προσφορά: «Η περιοχή είναι ίσως η μοναδική στην Ελλάδα που αυξάνει κάθε χρόνο τον όγκο, τα στρέμματα παραγωγής και εξελίσσεται θετικά. Ωστόσο είναι πεπερασμένη η παραγωγή. Κάθε χρόνο η ζήτηση είναι ελλειμματική, με την έννοια ότι η δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε τους καταναλωτές μας. Αυτό είναι ένα μεγάλο συν αλλά εμπορικά πρέπει να το ελέγχεις. Τον καταναλωτή πρέπει να τον έχεις σε μια “ελεγχόμενη στέρηση”».
Το κρασί Αμυνταίου συναντάται πλέον στην Αμερική και μάλιστα με αξιώσεις, ενώ στέκεται με τρόπο ανταγωνιστικό, δίπλα σε κρασιά άλλων χωρών με οινική παράδοση πολλών αιώνων. Όπως λέει ο κ. Ιατρίδης: «Ο θεμέλιος λίθος, που στηρίχθηκε το κτήμα ΑΛΦΑ είναι οι εξαγωγές», περιγράφοντας την προσπάθειά του να συμμετέχει σε μεγάλες αγορές στις οποίες το ελληνικό κρασί δεν είχε την προσλαμβάνουσα αξία που έχει σήμερα. Πλέον αρχίζουν και εξελίσσονται οι εξαγωγές του κρασιού, αλλά όπως τονίζει εμφατικά: «Ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθούσαμε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες». Και λέει χαρακτηριστικά: «Στη συνέχεια αποδεικνύαμε ότι κάνουμε κρασί, και σιγά σιγά πείθουμε τον κόσμο ότι κάνουμε μοναδικά κρασιά, αλλά είναι μια μακρόχρονη διαδικασία που τη στηρίζουμε από την πρώτη μέρα της ύπαρξης μας. Πάνω από 160 ημέρες το χρόνο, ήμουν εκτός Ελλάδος για να υποστηρίξω τα κρασιά μας. Ξέρω καλύτερα τις γειτονιές της Ν. Υόρκης, από ότι τη Θεσσαλονίκη, τη γενέτειρα μου. Για μένα είναι μια μεγάλη πρόκληση, όπου και να πήγαινα έβλεπα Ιταλούς. Έχω ταξιδέψει από τη χερσόνησο της Τσαμτσάκα μέχρι και το Βανκούβερ, έχω πάει από την Αυστραλία μέχρι και την Αγ. Πετρούπολη», σημειώνοντας ότι δεν γίνεται να μην οργώσεις τον κόσμο για να αναδείξεις το κρασί σου..
Ο Άγγελος Ιατρίδης σημειώνει ότι ένα μεγάλο μειονέκτημα που έπρεπε να ξεπεράσουν οι έλληνες οινοποιοί, είναι ότι η Ελλάδα είναι μόλις στο 0,5 % της παγκόσμιας παραγωγής κρασιού: «Στατιστικά αυτό σημαίνει ότι όταν πάω να πουλήσω κρασί σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, μετά από εμένα θα περάσουν 199 μη έλληνες, άρα εγώ θα πρέπει να κάνω μεγάλη εμπορική “φασαρία” για να έχω το δικαίωμα να κερδίσω μια θέση στο ράφι». Αξιολογώντας τα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής, ανέφερε πως το 30% της δραστηριότητάς του Κτήματος ΑΛΦΑ είναι εξαγωγές, όταν ο μέσος όρος εξαγωγών εταιριών του κλάδου είναι στο 11 – 12%. Στόχος της εταιρείας είναι να φτάσει τις εξαγωγές της στο 50% της παραγωγής της. Είναι ένας δρόμος που θέλουμε να το στηρίξουμε. Είναι πολύ σημαντικό η ελληνική σημαία να πηγαίνει παντού, γιατί μαζί της ταξιδεύει και η ποιοτική Ελλάδα.
Μια περιοχή που μπορεί να ζήσει από το κρασί
Η παραγωγή του κρασιού τα τελευταία χρόνια μεγάλωσε και συνεπακόλουθα αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας. Θα μπορούσε η περιοχή να ζήσει με το κρασί; Ο κ. Ιατρίδης απαντάει εμφατικά ναι, λέγοντας: «Αυτό μπορούν να το απαντήσουν άλλες περιοχές. Εκεί που σπούδασα, στο Μπορντό και στη Βουργουνδία, όλη η περιοχή ζει από το κρασί. Και δεν ζει απλώς, ζει καλά από το κρασί. Και είναι περιοχές πολύ μεγαλύτερες σε πληθυσμό και μικρότερες σε έκταση από τη Δυτική Μακεδονία. Και αυτό μπορεί να γίνει είτε άμεσα είτε έμμεσα με δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν γύρω από το κρασί. Για εμάς ο οινοτουρισμός είναι πολύ σημαντικό στοιχείο». Μάλιστα παρουσίασε ενδιαφέροντα στοιχεία: Το ΚΤΗΜΑ ΑΛΦΑ ως επισκέψιμο οινοποιείο, το επισκέφθηκαν το 2022 πάνω από 20.000 επισκέπτες, ενώ επισημαίνει ότι το 80% αυτών έμεναν εκτός περιοχής γιατί είχαν πρόβλημα εύρεσης διαμονής και στράφηκαν αλλού. Στοιχεία τα οποία εκπλήσσουν, και δείχνουν το μέγεθος της δυναμικής που μπορεί να αναπτυχθεί. Κλείνει λέγοντας: «Υπάρχει πολύ μεγάλη δυναμική αλλά πρέπει όλη αυτή η διαδικασία να είναι καλά οργανωμένη και προετοιμασμένη για το μέλλον που μπορεί να αναπτύξει η δραστηριότητα σε όλα τα επίπεδα».
Ο Άγγελος Ιατρίδης ρωτήθηκε αν τα παιδιά του Αμυνταίου ασπάζονται το κοινό όραμα που έχουν με τον Μάκη Μαυρίδη: «Τα παιδιά του Αμυνταίου βλέπουν την προσπάθεια και το αποτέλεσμα. Αυτή η γενιά όταν βλέπει ότι το προϊόν να ταξιδεύει στην Αθήνα, ή σε μια άλλη χώρα, για αυτούς είναι ένα πολύ σημαντικό έναυσμα για να κάνουν κάτι άλλο από τα κλασσικά επαγγέλματα. Υπάρχει μια προοπτική που έχει μεγάλο μέλλον στην περιοχή και η νέα γενιά έρχεται κοντά στις δραστηριότητες αυτές. Επίσης έχει αλλάξει η φυσιογνωμία της περιοχής, για όλη την Ελλάδα το Αμύνταιο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το κρασί και το αμπέλι».
Το πρώτο wine spa στην Ελλάδα
Στα σχέδια του κτήματος ΑΛΦΑ είναι η ανάπτυξη ενός wine spa αλλά και η λειτουργία ξενώνα. Στο πλαίσιο μιας ολιστικής αξιοποίησης του κρασιού, οινοτουριστικά. Στο wine spa θα μπορούν προσφέρονται ορισμένες διαδικασίες περιποίησης του σώματος και του δέρματος μέσα σε spa από οινολάσπες, δηλασή από τα τα υπόλοιπα της αλκοολικής ζύμωσης που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες μεταλλικά στοιχεία, έχουν πολλά αντιγηραντικά στοιχεία και βοηθούν στην ευζωία.
Όλα αυτά στις ευρύτερες εγκαταστάσεις το κτήματος, όπου μαζί με έναν ξενώνα, ευρύτερος στόχος τους είναι να αναπτυχθεί ο οινοτουρισμός, ώστε τονίσει, να μένουν οι άνθρωποι περισσότερες μέρες στην περιοχή. «Να γίνει το Αμύνταιο παγκόσμιο σημείο αναφοράς του οινοτουρισμού. Όλος ο κόσμος ενδιαφέρεται για το κρασί, αλλά ενδιαφέρεται να συνδυάζει πράγματα, να γεύεται πράγματα, να δημιουργεί εμπειρίες».
Η αναγνώριση από τους New York Times και η επίσκεψη Μητσοτάκη
Ερωτηθείς για την πιο δύσκολη και την καλύτερη στιγμή της διαδρομής του ξεχώρισε ως θετική την αναγνώριση από τους New York Times, με το κρασί του κτήματος να φιγουράρει στο εξώφυλλο της Χριστουγεννιάτικης έκδοσης, ενώ για τα …δύσκολα, απάντησε: «Όλες οι στιγμές μας έκαναν δυνατούς και μας βοήθησαν να γίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα. Μας αρέσουν οι δύσκολες στιγμές, μας κάνουν καλύτερους. Όλες οι δυσκολίες, οι στιγμές που σκεφτήκαμε πώς θα το ξεπεράσουμε αυτό, ήταν οι καλύτερες μας, αυτές που μας βοήθησαν να γίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα».
Πρόσφατα στο ΚΤΗΜΑ ΑΛΦΑ βρέθηκε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στη Δυτική Μακεδονία. Μάλιστα εγκαινίασε τη νέαεμφιαλωτική γραμμή παραγωγής, που ανήκει στην “4η βιομηχανική επανάσταση” καθώς έχει πολλά στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης. Ο Πρωθυπουργός του μετέφερε ότι θα ήθελε να καθίσει πολύ περισσότερο αλλά δεν τα κατάφερε λόγω του βεβαρημένου προγράμματος, γιατί του αρέσει η παραγωγική διαδικασία, αλλά και ό,τι θα ξανάρθει σύντομα.
Επιχειρηματίας – καλλιτέχνης
Ρωτήσαμε τον Άγγελο Ιατρίδη αν ενθουσιάζεται όταν φτιάχνει καλό κρασί, ή αν ως επιχειρηματίας πρέπει να είναι προσηλωμένος στην σταθερή ποιότητα που δεν επιτρέπει ενθουσιασμούς: «Για τους οινοποιούς η λέξη επιχειρηματίας δημιουργεί πολλούς προβληματισμούς. Είμαστε η πεμπτουσία της λέξης επιχειρηματίας και καλλιτέχνης. Βλέπουμε το αμπέλι και φανταζόμαστε το κρασί, σε μια καθαρά καλλιτεχνική προσέγγιση, ενώ δουλεύουμε με προοπτική δεκαετίας. Δημιουργούμε πράγματα στο μυαλό μας και στην καρδιά μας για το κρασί που θα παράγουμε μελλοντικά. Με το ρίσκο της έκθεσης στη φύση, επιχειρείς να κάνεις δημιουργικά πράγματα κάθε μέρα. Για μας ο ενθουσιασμός και οι προκλήσεις δεν σταματούν. Είναι τεράστια εμπειρία το κρασί, η διαδικασία να φτιάχνεις αμπέλι, να δημιουργείς, είναι μοναδικά».
Τι σκέφτεται όμως για το μέλλον; Αποκαλύπτει ότι καθημερινά φαντάζεται και θέλει πολύ περισσότερα πράγματα, οραματίζεται την περιοχή και πιστεύει ότι έχει αφήσει ρίζες, μεγάλες, για την επόμενη ημέρα. Τέλος, εύχεται στα νέα παιδιά να πιστέψουν στην περιοχή, να μην σταματήσουν να ονειρεύονται «και στις πολύ δύσκολες στιγμές να ξέρουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν αφού δεν υπάρχει απολύτως καμία δυσκολία που ο άνθρωπος δεν μπορεί να μην την ξεπεράσει».
Άγγελος Ιατρίδης και Μάκης Μαυρίδης απευθύνουν ανοιχτό κάλεσμα στο επισκέψιμο οινοποιείο στο Αμύνταιο, το οποίο λειτουργεί 365 μέρες το χρόνο, ώστε να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες αυτής της ιδιαίτερα παραγωγικής διαδικασίας.
Info: Επισκέψεις μπορούν να γίνονται κατόπιν τηλεφωνικών ραντεβού.
Κείμενο: Βάσω Σάφη
Ακούστε όλα τα podcasts του E-PTOLEMEOS.GR στην πλατφόρμα του Spotify, ΕΔΩ
Δείτε όλες τις αναρτήσεις-θέματα με τα ενσωματωμένα podcasts στο E-PTOLEMEOS.GR, ΕΔΩ
