Παρουσία του πρέσβη της Ουγγαρίας, πλήθους κόσμου και φορέων, πραγματοποιήθηκαν προχτές βράδυ στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης τα εγκαίνια της έκθεσης με θέμα «Ελληνική Κληρονομιά – Η Ελληνική Ορθόδοξος Διασπορά στην Ουγγαρία τον 17ο – 19ο αιώνα».
Στην έκθεση παρουσιάζεται για πρώτη φορά η ελληνική κληρονομιά και η ελληνική ορθόδοξος διασπορά. Περιέχει εκκλησιαστικά εκθέματα, έργα Ελλήνων ζωγράφων του 18ου αιώνα, ελληνικά βιβλία που εκδόθηκαν την περίοδο αυτή, αποσπάσματα από ελληνικές επιτύμβιες στήλες και διάφορα οικογενειακά ενθύμια από τις μεγάλες ελληνικές οικογένειες Σίνα, Δούμπα, Χαρίση και Ζαβίρα.
Η έκθεση λαμβάνει χώρα στη νέα πτέρυγα του Ιστορικού – Λαογραφικού & Φυσικής Ιστορίας Μουσείου Κοζάνης. Θα παραμείνει στην Κοζάνη πενήντα ημέρες, καθώς θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Ιουνίου 2010.
Μιλώντας στα εγκαίνια ο νομάρχης Κοζάνης Γιώργος Δακής, προσκάλεσε τους πολίτες του νομού και της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας να επισκεφθούν την έκθεση που διοργανώνεται υπό την αιγίδα και την έμπρακτη στήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με το Ιστορικό Μουσείο Βουδαπέστης.
Την εκδήλωση χαιρέτησε ο πρέσβης της Ουγγαρίας, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημαντική σημασία της έκθεσης και στους δεσμούς φιλίας Ελλάδας και Ουγγαρίας. Απηύθυναν επίσης χαιρετισμό ο διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου Βουδαπέστης, Sandor Bodo, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Πολυνείκης Αγγέλης, ο δήμαρχος Κοζάνης Λάζαρος Μαλούτας, ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου της Εκκλησιαστικής Κοινότητας Βουδαπέστης Βασίλης Σταματόπουλος, η πρόεδρος του Ελληνικού – Κυπριακού Ουγγρικού Συλλόγου Φιλίας Μάρθα Πολιτίδου,
Μετά το τέλος της εκδήλωσης, ο κ. Σταματόπουλος ξενάγησε τους παρευρισκόμενους στην έκθεση, που στεγάζεται στην νέα πτέρυγα του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης, σε τρεις ορόφους. Παρουσίασε ένα προς ένα όλα τα εκθέματα και αναφέρθηκε αναλυτικά στην ιστορική παρουσία των Ελλήνων και Ελληνοβλάχων στην Αυστροουγγαρία την περίοδο από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα.
Ο Γ. Δακής αναφερόμενος στην έκθεση, σημείωσε ότι «με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενούμε στην πατρίδα μας την έκθεση των κειμηλίων των Ελλήνων της διασποράς κατά τον 17ο – 19ο αιώνα. Είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός, καθώς για μας τους Δυτικομακεδόνες έχει ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση, καθώς υπάρχουν πάρα πολλές οικογένειες από την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, που πέρασαν τους προηγούμενους αιώνες από την Μεσευρώπη και ιδιαίτερα από την Βουδαπέστη. Είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε πόσα σημαντικά πράγματα πέτυχε ο Ελληνισμός σε δύσκολες συνθήκες, με τον μόχθο, την προσπάθεια, τον αγώνα, σε πατρίδες ξένες, αλλά φιλόξενες. Το πιο σημαντικό είναι ότι όλοι αυτοί οι συμπατριώτες μας δεν ξέχασαν την ιδιαίτερη πατρίδα την Κοζάνη και την πατρίδα σε επίπεδο κράτους, γι’ αυτό και έγιναν μεγάλες ευεργεσίες και δωρεές και στην τότε υπόδουλη πατρώα γη του ελληνικού μακεδονικού χώρου, αλλά και στην τότε ελεύθερη Ελλάδα. Αυτοί οι άνθρωποι έκαναν πράξη το χρέος προς την πατρίδα και το καθήκον έναντι της κοινωνίας».
Ο διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου Βουδαπέστης Sandor Bodo, σημείωσε ότι «η έκθεση είναι πολύ σημαντική για το νομό Κοζάνης, καθώς αναφέρεται στους Έλληνες εμπόρους που ξεκίνησαν από την Κοζάνη και από την Μακεδονία κατά τον 17ο – 19ο αιώνα, φτάνοντας μέχρι την Ουγγαρία και την Αυστρία. Εμπορεύονταν τρόφιμα, ρούχα, υφάσματα κ.λ.π. Έμειναν στην Ουγγαρία, στην Βουδαπέστη και σε άλλες μεγάλες πόλεις, δίπλα στον Δούναβη. Σε όποιες πόλεις και χωριά πήγαν οι Έλληνες έχτισαν μεγάλα έργα, όπως για παράδειγμα στην πόλη Κάτσκαμπετ, στο δρόμο προς τον Δούναβη, εκεί που άλλαζαν τα άλογα. Από εκεί ξεκινούσαν και έφτιαχναν εμπόριο, την περίοδο της μοναρχίας της Αυστροουγγαρίας». Σύμφωνα με τον S. Bodo, το πολύτιμο υλικό της έκθεσης μεταφέρθηκε από το ιστορικό μουσείο που βρίσκεται στον πύργο των Ψαράδων, εκεί όπου υπάρχει το παλάτι της Μαρίας Τερεσίας, ενώ όπως είπε «συγκεντρώσαμε εκθέματα και από άλλα μουσεία της Ουγγαρίας για να εκτεθούν στην έκθεση της Κοζάνης».
Η έκθεση έχει τρεις ενότητες εκθεμάτων. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στη θρησκεία, η δεύτερη ενότητα στην ιστορία και η τρίτη ενότητα στην τέχνη και στον πολιτισμό.
Αιτιολογώντας γιατί η έκθεση αυτή γίνεται στην Κοζάνη, ο διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου Βουδαπέστης, σημείωσε ότι «η Κοζάνη διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο επειδή οι έμποροι που εγκαταστάθηκαν δίπλα στον Δούναβη και διακρίθηκαν για το εμπόριο, ήταν Κοζανίτες, ειδικότερα, από τις περιοχές της Κοζάνης, των Σερβίων και της Σιάτιστας.