Ο βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ν. Κοζάνης Πάρις Κουκουλόπουλος μιλώντας την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010 στην ολομέλεια της Βουλής κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων», ανέφερε τα εξής: «Tο συζητούμενο νομοσχέδιο επιχειρεί ουσιαστικά να παρακάμψει θεσμοθετημένες υπηρεσίες και το ρόλο τους και να συντμήσει τους χρόνους προκειμένου να υπάρξουν επενδύσεις, πάντα με εμμονή στη διαφάνεια και σεβασμό στο περιβάλλον. Είναι οι τέσσερις λέξεις κλειδιά.
Είναι έτσι και αλλιώς, οριακό, αιχμιακό, τολμηρό, το νομοσχέδιο και υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο θέλουμε να απαντήσουμε.
Υπάρχει υπέρτερος σκοπός, για να υιοθετηθούν τέτοιες μέθοδοι; Αναντίρρητα, ναι. Η χώρα, δεν έχει την πολυτέλεια να βλέπει επενδύσεις γενικώς και ειδικότερα μεγάλες, να περνούν από μπροστά της και να σταθμεύουν κάπου αλλού. Ιδιαίτερα μάλιστα σε μια περίοδο που πρέπει να κινητοποιηθούμε όλοι σε μία και μοναδική κατεύθυνση που δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη. Και ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις δεν γίνεται.
Ο κ. Υπουργός μίλησε για την αρχή της μεσότητας. Ακολουθώντας την ίδια λογική, θέλω να κάνω τέσσερα σχόλια.
Σημείο πρώτο, που αφορά την παράκαμψη της γραφειοκρατίας, όπως αυτή αποτυπώνεται με τις δημόσιες υπηρεσίες και το θεσμοθετημένο ρόλο τους, που σε μεγάλο βαθμό παρακάμπτονται. Ορθά παρακάμπτονται προκειμένου να έχουμε τέτοιες επενδύσεις.
Όμως, η αρχή της μεσότητας επιβάλλει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους σε όλα τα επίπεδα. Χθες ήταν οι περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Σήμερα ακούμε –όχι, βέβαια, από την Κυβέρνηση αλλά από τον Πρόεδρο του ΣΕΒ- περί απολύσεων. Θα μιλήσουμε ποτέ για το πώς αυτή η μηχανή, στην οποία κάνουμε και απογραφή –έχει 743 χιλιάδες υπαλλήλους- θα λειτουργήσει καλύτερα; Αυτό το ζήτημα θα μας απασχολήσει ποτέ; Είναι ζήτημα αριθμού μόνο; Γιατί ορθότατα κάναμε απογραφή και για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία ξέρουμε πόσοι είναι οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Θα μιλήσουμε ποτέ για την κατανομή τους, για το τι ακριβώς κάνουν και για το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η δουλειά τους;
Θα φέρω ένα παράδειγμα. Στη Νομαρχία Κοζάνης πριν από δεκαέξι χρόνια, όταν θεσμοθετούνταν η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση υπηρετούσαν 54 γεωτεχνικοί, δηλαδή γεωπόνοι και κτηνίατροι, ενώ σήμερα υπηρετούν 11.
Την ίδια ώρα ο αριθμός των γεωπόνων σε όλη την Ελλάδα, που είναι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, έχει γίνει 4.500, δηλαδή έχουν προστεθεί 1.200. Όμως, δεν υπάρχει κανένας γεωτεχνικός δίπλα στον παραγωγό στο χωράφι. Ούτε ένας πουθενά σε όλη την Ελλάδα! Όλοι οι γεωτεχνικοί κάνουν ελέγχους. Όλοι!
Το ζήτημα, λοιπόν, είναι αν είναι πολλοί ή λίγοι, αν αμείβονται περισσότερο ή λιγότερο ή που έχουν εξαφανιστεί από το χωράφι και έχουν συγκεντρωθεί όλοι στο Υπουργείο Γεωργίας;
Η Κυβέρνηση και πρώτα απ’ όλα ο ίδιος ο Υπουργός οριοθέτησε τι ακριβώς επιχειρεί η Κυβέρνηση να κάνει με το νομοσχέδιο αυτό.
Προφανώς, οι διαδικασίες που εισάγουμε και που -για να συμπτύσσουμε χρόνους- παρακάμπτουν θεσμοθετημένες διαδικασίες δεν είναι πάγια τακτική μας. Το ζήτημα δεν είναι να κάνουμε bypass στις διαδικασίες που υπάρχουν, γενικά μιλώντας για ανάπτυξη και επενδύσεις, αλλά να βάλουμε μπροστά πρωτοβουλίες νομοθετικές ή και πολιτικές που μας φέρνουν πιο κοντά σε αυτό που λέμε «απλούστευση».
Το έγγραφο που κατέθεσε χθες το Τεχνικό Επιμελητήριο και στο οποίο έκανε αναφορά και ο Υπουργός είναι καταλυτικό. Μπορεί κανείς εκεί διάπλατα, διάφανα και πολύ καθαρά να δει πού οφείλεται σε διάφορες κατηγορίες έργων και παρεμβάσεων η απώλεια χρόνου, όπου ξεχνά κανείς στο τέλος τι είχε ξεκινήσει να κάνει.
Έχουν ακουστεί πολλά στην Αίθουσα για το Συμβούλιο της Επικρατείας. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να παρθούν νομοθετικές πρωτοβουλίες, για να διευκολύνουμε το Συμβούλιο της Επικρατείας να κάνει το έργο του και να διεκπεραιώνει την αποστολή του, που πραγματικά είναι ιερή και θεσμοθετημένη στα πλαίσια της δημοκρατίας.
Θα αναφέρω ένα παράδειγμα με τα πολεοδομικά. Δείτε το έγγραφο του ΤΕΕ, κύριε Υπουργέ. Θα μεγαλώνουν οι χρόνοι και του κεντρικού ΣΧΟΠ του Υπουργείου, του ΥΠΕΚΑ – και του Συμβουλίου της Επικρατείας σε ό,τι αφορά τις πολεοδομικές μελέτες, όσο έχουμε το παράδοξο να μην ελέγχει το Συμβούλιο της Επικρατείας και το κεντρικό ΣΧΟΠ τις πολεοδομικές διαδικασίες σε επίπεδο Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, αλλά σε επίπεδο πολεοδομικών μελετών. Αυτά συμβαίνουν μόνο σε τριτοκοσμικές χώρες!
Έτσι είναι, κατά κανόνα. εννεαπλάσιες οι πράξεις αυτές που ζητούμε να κάνει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Και είναι κωμικοτραγικό.
Γίνονται όλες οι επιλογές για το πόσα χιλιάδες στρέμματα θα εντάξουμε σε μια πόλη.
Δημιουργούνται ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη διαφάνεια ως προς τις επιλογές, γιατί δεν υπάρχουν χρήσεις γης. Εκεί δεν υπάρχει κανένας έλεγχος από την πολιτεία και το Συμβούλιο της Επικρατείας και έρχεται μετά το ΣΧΟΠ και το Συμβούλιο της Επικρατείας -ω του θαύματος- να ελέγξουν αν στην επιμέρους πολεοδομικές ενότητες –εννιά κατά κανόνα είναι σε κάθε γενικό πολεοδομικό σχέδιο- έχει τοποθετήσει ο μελετητής με το δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, τα σχολεία και τους παιδικούς σταθμούς. Είναι μια δουλειά ρουτίνας που θα μπορούσε να την ελέγξει η διοίκηση. Θα μπορούσα να πω το ίδιο και για τις εγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων, για τις οποίες ουδείς καταλαβαίνει γιατί πρέπει να πηγαίνουν στο ΠΕΡΠΑ. Για να κάνουν κάποιους μήνες ή χρόνια να εγκριθούν;
Αν θέλουμε μπορούμε να εισάγουμε με νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες διαδικασίες απλούστευσης και να οδηγηθούμε βέβαια θεαματικά στην αποκέντρωση.
Να γυρίσω στους γεωτεχνικούς και να λύσω την απορία των συναδέλφων και του κυρίου Υπουργού που ενδεχομένως να μην γνωρίζει. Επειδή πενία τέχνας κατεργάζεται, το μοναδικό, το κατεξοχήν αναπτυξιακό εργαλείο που είναι η κτηνοτροφία μας, κατοικοεδρεύει στο Υπουργείο Γεωργίας και τα σχέδια βελτίωσης νέων κτηνοτρόφων για νέες μονάδες και για βελτίωση των υφισταμένων, κατά κανόνα κάνουν τρεισήμισι χρόνια να εγκριθούν. Καταστρέφονται βέβαια από τα τοκοχρεολύσια οι παραγωγοί και την ίδια ώρα η χώρα εισάγει το 93% των κρεάτων της. Γι’ αυτό έχει αποδιαρθρωθεί κάθε παραγωγική βάση. Όλος αυτός ο εσμός που έχει μαζευτεί στο Υπουργείο Γεωργίας πρέπει να έχει μια δουλειά για να δικαιολογεί την ύπαρξή του. Άμεση αποκέντρωση λοιπόν και των σχεδίων βελτίωσης.
Τέλος, να πω μια κουβέντα για το ζήτημα της διαφάνειας που είναι υποχρέωση όλων μας και έχω μια πολύχρονη εμπειρία στην παραγωγή έργου. Προφανώς τα τέσσερα επίπεδα διαφάνειας που καθιερώνονται είναι ιδιαίτερα σημαντικά και κανείς δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει. Βέβαια κρατάμε μικρό καλάθι σε ό,τι αφορά τη Βουλή. Όχι γιατί φοβάμαι πώς δεν θα ασκήσουμε έλεγχο όλοι εμείς, αλλά αν οι συζητήσεις στη Βουλή έχουν το χαρακτήρα που είχαν, αν έχουμε τις παρεμβολές που είχαμε που πολλές φορές γίνονται για τα δελτία των 20.00’, δεν ξέρω πώς θα μπορέσουμε να ελέγξουμε όπως πρέπει.
Εκείνο που θέλω να πω και να καταθέσω από την εμπειρία μου, είναι το εξής και θέλω να το πω πολύ καθαρά: Τη διαφάνεια αν θέλουμε να τη διασφαλίσουμε, χρειάζεται από τους δημόσιους λειτουργούς καθαρή καρδιά και καθαρό μυαλό. Καθαρή καρδιά καταλαβαίνουμε όλοι γιατί και καθαρό μυαλό για ένα και μόνο λόγο: γιατί πρέπει να έχουμε καθαρές στοχεύσεις. Αν ξέρουμε τι θέλουμε, τότε μπορούμε να εγγυηθούμε τη διαφάνεια. Αν πέσουμε θύματα της «αγοράς», αυτών που κυκλοφορούν με βαλιτσάκια που έχουν έτοιμες λύσεις για όλα, τότε η διαφάνεια πάει περίπατο. Εμείς πρέπει να ξέρουμε τι θέλουμε και τότε πραγματικά μπορούμε να εγγυηθούμε τη διαφάνεια.
Θεωρώ ότι η θεμελιώδης προϋπόθεση για διαφάνεια είναι ακριβώς να υπάρχει καθαρή στόχευση, που πολλές φορές λείπει. Πολλές φορές κομμάτι της δημόσιας διοίκησης, ακόμη και στην κορυφή, πείθεται από επενδυτές με πολλά εισαγωγικά, για ένα ωραίο σχέδιο, υιοθετεί τις μεθόδους, τις προδιαγραφές τους και όλα αυτά και βέβαια η διαφάνεια ήδη, όσες διαδικασίες κι αν ακολουθήσουμε, έχει πάει περίπατο, λείπει από την αρχή».