Του Ιορδάνη Καμπουρίδη
Τα τελευταία χρόνια η πολεμική αεροπορία μπήκε σε μια νέα εποχή με την αγορά και επιχειρησιακή εκμετάλλευση αεροσκαφών 3ης γενιά και την επικείμενη αγορά και χρήση αεροσκαφών 4ης γενιάς. Τα αεροσκάφη αυτά εξασφαλίζουν πρωτόγνωρες επιχειρησιακές δυνατότητες, πλην όμως τα συστήματα και όπλα που διαθέτουν δεν είναι άμοιρα ιατρικών επιπλοκών, πράγμα που χρήζει ιδιαίτερης ιατρικής παρακολούθησης των χειριστών τους προς αποφυγή και πρόληψη αυτών.
Τα νέα μαχητικά αεροσκάφη όπως το Mirage 2000-5MK2, το F-16 Block 52+block52+Ad vanced, το Rafale, η κατασκευή τους είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζει την δυνατότητα πολλαπλών τύπων επιχειρήσεων εις πέρα ταυτόχρονα. Έτσι, ο εξοπλισμός τους περιλαμβάνει σύνθετα συστήματα διαχείρισης μάχης και όπλα, τέτοια ώστε σε μια μόνο αποστολή να πετυχαίνουν πολλαπλούς στόχους. Τα συστήματα και όπλα αυτά παρέχουν στο αεροσκάφος τρομαχτικές δυνατότητες, παράλληλα όμως, επιβαρύνουν τον χειριστή με μεγάλο όγκο δεδομένων που πρέπει να επεξεργαστεί σωστά και ορθολογικά σε ελάχιστο χρόνο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
ΙΑΤΡΙΚΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Πέρα από την προαναφερθείσα διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων, που προκαλεί κορεσμό και πνευματική κόπωση ή και κατάρρευση του χειριστή, ιδίως σε παρατεταμένες και απαιτητικές αποστολές, προκύπτουν και άλλα ιατρικά προβλήματα. Η τοποθέτηση νέων πανίσχυρων κινητήρων και η σχεδίαση μέσω υπολογιστή σε αεροδυναμικές σήραγγες, έδωσε την δυνατότητα κατασκευής υπερευέλικτων αεροσκαφών με τεράστιες δυνατότητες ελιγμών και μεγάλες επιδόσεις τόσο σε ταχύτητα όσο και επιταχύνσεις. Έτσι δίνεται η δυνατότητα στον χειριστή να πραγματοποιήσει ελιγμούς που ήταν απαγορευμένοι μέχρι σήμερα εκτιθέμενος όμως, σε υψηλότατες επιταχύνσεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προκαλώντας χρόνιες βλάβες αυτού από την πολύχρονη έκθεσή του σε αυτές τις επιταχύνσεις, εκτός από τις γνωστές επιδράσεις των στιγμιαίων επιταχύνσεων στο καρδιαγγειακό σύστημα. Αν και ήδη οι κατασκευαστικές εταιρίες έχουν βάλει λογισμικό, ώστε ο υπολογιστής πτήσης να μην αφήνει την παρατεταμένη έκθεση και τους πολύ υψηλούς στιγμιαίους ρυθμούς, θα πρέπει οι χειριστές να υποβάλλονται σε ενδελεχή έλεγχο, κατά την ετήσια υγειονομική τους εξέταση.
Η χρήση των συστημάτων σκοπευτικού επί κράνους έφερε νέα δεδομένα, ιδίως στην αερομαχία. Όμως η εφαρμογή του χρειάζεται μεγάλη προσοχή και καλή σωματική κατάσταση, ιδίως των αυχενικών μυών, γιατί το επιπρόσθετο έργο για τη στήριξη της κεφαλής και προκαλεί σε αυτούς σύντομη κόπωση, ιδίως σε περιβάλλον επιταχύνσεων. Έτσι, εκτός από ένα πρόγραμμα ενδυνάμωσης της περιοχής αυτής, απαιτείται η ορθοπεδική και νευροχειρουργική εξέταση κατά την περιοδική εξέταση για αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων. Τέλος, απαιτείται επαναξιολόγηση των κριτηρίων επιλογής των χειριστών αυτών των αεροσκαφών, καθώς οι συνθήκες στον χώρο της αεροπορίας έχουν αλλάξει δραματικά. Τα νέα αεροσκάφη εκτός από την ικανότητα των πιλότων, πρέπει να διαθέτουν μεγάλη οξυδέρκεια, πλήρη αυτογνωσία και επιθετικό πνεύμα, ώστε να είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τις δυνατότητες των αεροσκαφών τους. Πιλότος και αεροσκάφος πρέπει να γίνουν ένα, γιατί η ψυχή του αεροσκάφους είναι ο πιλότος που πρέπει να έχει επίγνωση των δυνατοτήτων του αεροσκάφους του.
Τα νέα μαχητικά αεροσκάφη αναμφίβολα αποτελούν πολλαπλασιαστές ισχύος για το έργο και την αποστολή της πολεμικής μας αεροπορίας, που όμως, απαιτούνε την πλήρη γνώση των δυνατοτήτων και των συστημάτων τους, την διαρκή ενημέρωση από τη διεθνή βιβλιογραφία και σύστημα αναφορών και τον ενδελεχή ιατρικό έλεγχο των χειριστών τους, ώστε να αποδώσουν τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους.
