Θέμης Απατσίδης
Στην αρχή προβάλλεται ένα γυάλινο «χάρισμα» ή «χρίσμα» (υποψήφιος), που κουμπώνει πάνω σε κάποιες ανάγκες ή κάποιες ελπίδες (ψηφοφόροι) και συνήθως στηρίζεται σε ένα άτυπο συμβόλαιο (προγραμματική διακήρυξη). Όταν σπάσει το γυαλί και αποκαλυφθεί ότι το μόνο που έκρυβε το «χάρισμα» είναι το πάθος για πλούτο και εξουσία, οι ελπίδες γίνονται φόβοι και το συμβόλαιο συντρίμμια.
Το τραγικό, όμως, δεν είναι η εξαπάτηση, δηλαδή η απόκρυψη των πραγματικών στόχων και η μη τήρηση του συμβολαίου, αλλά η ίδια η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον υποψήφιο και στον ψηφοφόρο. Η κοινωνία εκχωρεί στον υποψήφιο το απόλυτο δικαίωμα άσκησης εξουσίας, παραιτείται κάθε υποχρέωσης τακτικού ελέγχου και πολιτικής αξιολόγησης και ποτέ δεν ζητά απολογισμό έργου, ώστε να αποφασίσει την ανανέωση της εμπιστοσύνης της. Ουσιαστικά, δηλαδή, μηδενίζει το ρόλο της, αυτοκαταργεί τα δικαιώματά της, αποφεύγει τις ευθύνες της και κάνει στα τυφλά ανάθεση έργου στον εκπρόσωπό της. Με μια μικρή λεπτομέρεια, ότι συνήθως το μοναδικό αντάλλαγμα που ζητά, δεν καταγράφεται ούτε καν στο άτυπο συμβόλαιο. Γιατί είναι μια εντελώς προσωπική «εξυπηρέτηση» (ρουσφετάκι).
Ο υποψήφιος, με τη σειρά του, βολεύεται στην κατάσταση έλλειψης ελέγχου και λογοδοσίας, μετατρέπεται σε επαγγελματία της πολιτικής και λειτουργεί με μοναδικό κριτήριο την επανεκλογή του. Αυτό τον οδηγεί στο να αφιερώσει όλο το χρόνο του στα μικρορουσφετάκια. Κι έτσι, η ζωή στην πατρίδα μας και τους δήμους μας, συνεχίζεται «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά».
Όταν, όμως, το καράβι τσακιστεί στα βράχια, όλοι ξαφνιάζονται, αγανακτούν και ξεσπούν σε κατάρες προς τους καπεταναίους, θεωρώντας τους αποκλειστικούς υπεύθυνους της καταστροφής. Αφορισμοί του τύπου «να βγούμε όλοι στους δρόμους», «να τους ανατρέψουμε», «να τους κρεμάσουμε» και άλλα τέτοια, που λειτουργούν στην ουσία ως εφεδρείες του συστήματος. Γιατί στον πυρήνα αυτών των συνθημάτων βρίσκεται πάλι η μετακύλιση ευθυνών, άρα η συντήρηση της ανεύθυνης στάσης, το ακαταλόγιστο και ο αποκλεισμός του πολίτη. Επιπλέον τέτοια συνθήματα στοχοποιούν το πολιτικό προσωπικό (βουλευτής, δήμαρχος, συνδικαλιστής), δηλαδή τους έτσι κι αλλιώς αναλώσιμους, και αφήνουν άθικτη την ουσία του συστήματος και τους μηχανισμούς του. Το σύστημα εξυπηρετείται τα μέγιστα όταν η αναμόχλευση των παθών πάρει τα χαρακτηριστικά της λεκτικής βίας (μαριονέτες της τρόικα, υπαλληλίσκοι του ΔΝΤ, εθνικοί μειοδότες, μαφία κτλ) ή της ωμής βίας (λυντσαρίσματα και προπηλακισμοί).
Πίσω από κινήματα μίσους κρύβονται μικροί άνθρωποι, που μπορεί να μας οδηγήσουν μόνο στην καταστροφή. Η κοινωνία θα αλλάξει μόνο από μεγάλους ανθρώπους. Μεγάλοι άνθρωποι είναι αυτοί που ακολουθούν συνειδητά ένα πρόγραμμα, μια ιδεολογία, αρχές και αξίες. Πίσω από εκρήξεις αγανάκτησης περιστασιακών συναθροίσεων, κρύβονται συνήθως μικροπολιτικά συμφέροντα και πάθη μικρών ανθρώπων, που ξεσπούν γιατί χάνουν κάποιο προσωπικό προνόμιο.
Ο καλύτερος παρηγορητικός λόγος στο θάνατο, είναι η ίδια η ζωή. Τον φόβο και την ανασφάλεια που προκαλεί ένας θάνατος μπορεί να τον νικήσει μόνο η εμπιστοσύνη στη ζωή. Οι προσωπικές επιθέσεις και εκρήξεις οργής δεν είναι ικανές ούτε καν την ψευδαίσθηση της ανακούφισης να προσφέρουν. Απάντηση σε μια καταστροφή δεν είναι ο ολοκληρωτικός αφανισμός. Η μοναδική απάντηση στην καταστροφή είναι η δημιουργία.
Δεν μας φταίνε καθόλου τα φεγγάρια. Ούτε το ζαβό το ριζικό μας. Ούτε ο θεός που μας μισεί. Αυτό που με ευθύνη όλων μας είναι στρεβλό, είναι το ίδιο το σύστημα εξουσίας ή αλλιώς ο τρόπος διοίκησης. Αυτό, λοιπόν, οφείλουμε να αλλάξουμε αν θέλουμε να αντιδράσουμε στη μέθοδο του σωλήνα, που παράγει επαγγελματίες πολιτικούς και κρατά την κοινωνία μακριά από την πολιτική ζωή. Έχουμε την απόλυτη ευθύνη ως κοινωνία, γιατί εκχωρήσαμε το θεμελιώδες δημοκρατικό δικαίωμα μας, τον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό μας. Να σταματήσουμε επιτέλους να περιμένουμε τα πάντα από τους άλλους. Ας βάλουμε ο καθένας μας τη δική του πινελιά. Να ξανακερδίσουμε ως πολίτες τον αυτοπροσδιορισμό και την αξιοπρέπεια μας.
