Του Ηλία Σιδέρη
Με αφορμή δημοσίευμα σύμφωνα με το οποίο, ο πρόεδρος του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Νίκος Πατσιούρας, προκειμένου να αντιμετωπίσει το φαινόμενο των μεμονωμένων πωλήσεων σημαντικών ποσοτήτων κρόκου και εν τοις πράγμασι για να πατάξει το φαινόμενο του λαθρεμπορίου Κρόκου (!), καταφεύγει στη δικαιοσύνη, ίσως πρέπει να ξεκινήσει η συζήτηση για την αναγκαιότητα των αναγκαστικών συνεταιρισμών. Την τελική απόφαση, βέβαια, θα την πάρουν τα μέλη των συνεταιρισμών.
Δεν είναι μόνο φαινόμενο της Κοζάνης. Όπου υπάρχουν αναγκαστικοί συνεταιρισμοί, υπάρχουν και κάποιοι που διαφωνούν, για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους. Οι τέσσερις υφιστάμενοι στη χώρα μας (με νομοθεσία του 1930) Αναγκαστικοί Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (κρόκου Κοζάνης, οινοπαραγωγών Σάμου, μαστίχας Χίου και προϊόντων Σαντορίνης) υποχρεώνουν όλους τους παραγωγούς των συγκεκριμένων προϊόντων να εγγραφούν μέλη τους και να διαθέτουν την παραγωγή τους μέσω του Συνεταιρισμού.
Το κοινωνικό δικαίωμα στον συνεταιρισμό αποτέλεσε αντικείμενο προσοχής και μέριμνας, ήδη από το πρώτο Σύνταγμα του 1952 που προέβλεπε ότι οι συνεταιρισμοί “τελούσιν υπό την προστασίαν του Κράτους”. Συγκρούεται με το επίσης Συνταγματικό δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της οικονομικής ελευθερίας; Συγκρούεται με τις φιλελεύθερες ευρωπαικές επιταγές; “Λεσέ φερ, λεσέ πασέ”, δεν είπε ο Άνταμ Σμίθ;
Στη Σάμο, ένας παραγωγός ήθελε να βγάλει το δικό του κρασί. Υπ’ όψιν ότι το κρασί της Σάμου είναι με ονομασία προέλευσης και πωλείται πανάκριβα στις ΗΠΑ. Προσέφυγε ο ίδιος στα δικαστήρια και ζήτησε να ενεργήσει μόνος του, ξέχωρα από τον αναγκαστικό συνεταιρισμό. Το Δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι η δυνατότητα σύστασης Αναγκαστικών Συνεταιρισμών με νόμο προβλέπεται ρητά στο άρθρο 12 παράγραφος 5 του Συντάγματος. Η απόφαση τονίζει ότι η σύσταση Αναγκαστικών Συνεταιρισμών δεν αντιβαίνει ούτε στο ευρωπαϊκό δίκαιο, όπως είχε προβάλει ο αιτών, αναφορικά με την καταπάτηση του άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου! Άρα, ο κ. Πατσιούρας νομικά έχει δίκιο.
Βέβαια, σε συνεδρίαση της Βουλής, ο Παύλος Βογιατζής, βουλευτής ΝΔ Λέσβου, αναφερόμενος στο θέμα είπε: “Όσον αφορά τους συνεταιρισμούς, νομίζω ότι είναι ντροπή στη σημερινή εποχή, από φιλελεύθερες κυβερνήσεις ή κυβερνήσεις πάντως που ασπάζονται την ελεύθερη οικονομία, να επιτρέπουμε τη συνέχιση των αναγκαστικών συνεταιρισμών. Ξέρετε ότι δεν είναι προς όφελος των αγροτών. Είναι προς όφελος κάποιων στελεχών των συνεταιρισμών, αλλά όχι προς όφελος των αγροτών. Θα ήθελα λοιπόν, μια και εναρμονιζόμαστε με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, να μην παραπέμπουμε το θέμα στις καλένδες”.
Στην ίδια συνεδρίαση ο Αθανάσιος Τσαυτάρης, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης έδωσε την είδηση: “Υπάρχει η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν επιτρέπει να κρατούμε πλέον αναγκαστικούς συνεταιρισμούς. Εμείς προσφύγαμε έναντι αυτής για να δούμε εάν μπορεί να εξαιρεθεί η Σάμος (μόνο σε αυτήν αναφέρθηκε). Είναι σε εξέλιξη η διαδικασία αυτή. Πιστεύω ότι σε ένα χρόνο θα έχει ξεκαθαρίσει. Είναι αποφάσεις της επιτροπής. Δεν έχουμε πάει στα δικαστήρια”.
Όλα αυτά έγιναν πέρσι αρχές της χρονιάς. Εάν ισχύουν, οι ελληνικές κυβερνήσεις προφανώς θα εναρμονιστούν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τότε ο αναγκαστικός συνεταιρισμός θα μετατραπεί σε απλό γεωργικό συνεταιρισμό. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι το πρόβλημα, εάν κάποια μέλη θέλουν να αυτονομηθούν. Εξ’ άλλου το θέμα είναι των ιδίων των μελών. Ας μην ξεχνάμε ότι οι συνεταιρισμοί στην Γερμανία ίδρυσαν τράπεζες (!) και έδωσαν πραγματική ώθηση στην οικονομία.
Ηλίας Σιδέρης
Δικηγόρος Αθηνών
