“ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ”

Κυρίες & Κύριοι!
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι!
Η σημερινή μας κουβέντα για τον Νομό Κοζάνης ίσως αποτελεί ένα παράδειγμα ενός τόπου που για γνωστούς σε όλους λόγους αναπτύχθηκε απότομα βιομηχανικά παρά τη γεωγραφική απομόνωση.
Οι λόγοι της απομόνωσης συνεχίζουν να παραμένουν παρά την ολοκλήρωση τμήματος της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ καθώς τα οδικά δίκτυα δεν έχουν ολοκληρωθεί για να συνδεθούμε με όλες τις περιοχές της χώρας, ούτε επίσης το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι επαρκές καθώς και η αεροπορική σύνδεση.
Όλα αυτά συντελούν στην οικονομική υστέρηση της περιοχής βάζοντας εμπόδια στη σοβαρή αναπτυξιακή προοπτική του Νομού αλλά και γενικότερα όλης της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, καθώς ο Νομός Κοζάνης συγκεντρώνει το 50% και πλέον του πληθυσμού τις περιφέρειας.
Οι δραστηριότητες του Νομού στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στον αγροτικό τομέα αρχικά και στη συνέχεια στις δραστηριότητες της γούνας, μεγάλο ρόλο έπαιζαν και συνεχίζουν ακόμη μέχρι και σήμερα να έχουν στην ανάπτυξη της περιοχής τα ορυχεία, με κύρια αναφορά στα λιγνιτωρυχεία, που τροφοδοτούν με λιγνίτη τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, για την τροφοδοσία όλης της χώρας.
Αυτό το διαμορφωμένο τοπίο της περιοχής μας με την βιομηχανική ανάπτυξη που υπήρχε, κατέρρευσε την περίοδο 1990-1993 οδηγώντας το Νομό Κοζάνης σε μια πρωτοφανή αποβιομηχάνιση με το κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων ΑΕΒΑΛ-ΜΑΒΕ-ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΡΟΔΙΑΝΗΣ, διασπώντας την κοινωνική συνοχή και οδηγώντας στο δρόμο 2500 βιομηχανικούς εργάτες και μια σειρά επαγγελματιών σε αδιέξοδο.
Αυτή η εξέλιξη άφησε ανεξίτηλα την επίδρασή
της στο Νομό μέχρι και σήμερα, καταβαραθρώνοντας την οικονομία της περιοχής και αφήνοντας πίσω τις νεκρές περιοχές με σοβαρά προβλήματα που ακόμη μέχρι σήμερα δεν ξεπέρασαν, ολόκληρες περιοχές εγκαταλείφθηκαν από τον πληθυσμό, στερώντας της από τις παραγωγικές ηλικίες.
Σε όλα αυτά ήρθε σχεδόν την ίδια χρονική περίοδο να προστεθεί η μεγάλη κρίση στον κλάδο της γούνας, που αποτελούσε τον βασικό αναπτυξιακό πυλώνα για όλο το Βόιο με κέντρο την περιοχή της Σιάτιστας, όπου λειτουργούσαν μεγάλες και μικρές γουνοποιητικές επιχειρήσεις που απασχολούσαν παραδοσιακά όλο τον πληθυσμό της περιοχής.
Αυτό το γεγονός οδήγησε στην απώλεια 5000 θέσεων εργασίας, έκρηξη της ανεργίας και φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού, ολόκληρη η περιοχή οδηγήθηκε σε οικονομική παρακμή και ακόμη και σήμερα συνεχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής.
Μια μικρή αναλαμπή οικονομικής ανάκαμψης δημιουργήθηκε μετά το 1995, κύρια στον οικοδομικό κλάδο.
Μετά το σεισμό της 13ης Μαΐου του 1995 και το μεγάλο πρόγραμμα αποκατάστασης των πληγέντων, την εφαρμογή αναπτυξιακού προγράμματος για την κατασκευή των κατεστραμμένων κατοικιών και υποδομών, το μεγάλο έργο της ΖΕΠ , με την κατασκευή 278 εργατικών κατοικιών καθώς και η έναρξη στην περιοχή της κατασκευής της Εγνατίας οδού και των κάθετων οδικών αξόνων, δημιούργησαν μια περιστασιακή και όχι μόνιμη ανάπτυξη στην περιοχή που συνεχώς φθίνει. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε το μοναδικό έργο της περιοχής, το φράγμα του Ιλαρίωνα έχει ολοκληρωθεί και οι εργαζόμενοι έχουν απολυθεί, αν λάβουμε υπόψη τη μεγάλη ανοικοδόμηση των προηγούμενων χρόνων, την κάμψη της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών κατοίκων του Νομού οδηγούν την οικοδομή σε ύφεση και χιλιάδες οικοδόμους στην ανεργία ή σε άλλες περιοχές της πατρίδας μας για αναζήτηση εργασίας.
Σε όλο αυτό το αρνητικό κλίμα του Νομού εάν προσθέσουμε και τη συνεχιζόμενη εγκατάλειψη πολλών καλλιεργειών, όπως ο καπνός, έχουμε εγκατάλειψη της υπαίθρου και μετανάστευση, κύρια των νέων προς τα αστικά κέντρα για την αναζήτηση καλύτερης τύχης, στη βιομηχανία και στις υπηρεσίες.
Όλες αυτές οι συνθήκες δημιούργησαν μια κατάσταση αρνητική στην ανάπτυξη του Νομού εκτοξεύοντας την ανεργία πάνω από το 20% στον ενεργό πληθυσμό, οδηγώντας στον κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλες ομάδες πληθυσμού.
Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σήμερα αυτή η κατάσταση να πυροδοτήσει κοινωνικές εντάσεις, με απρόβλεπτες συνέπειες. Ιδιαίτερα πλήττονται οι γυναίκες και οι νέοι και παρά τα ιδιαίτερα αυξημένα προσόντα που συγκεντρώνουν, είναι τα θύματα της πολύ μεγάλης ανεργίας.
Η εξασφάλιση αξιοπρεπούς εργασίας για όλους και πρωτίστως για τους νέους, επιδρά ευεργετικά σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, τονώνοντας τις επενδύσεις και την καταναλωτική ζήτηση, εξασφαλίζοντας σταθερούς συνεκτικούς δεσμούς μεταξύ των γενεών.
Βοηθά τους νέους να μεταβούν από την κοινωνική εξάρτηση στην ανεξαρτησία και την αυτάρκεια, να αποφεύγουν τη φτώχεια και να συνεισφέρουν θετικά στην κοινωνία.
Οι πολιτικές απασχόλησης για την προώθηση των νέων πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να προσελκύουν τους νέους.
Τα συστήματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης πρέπει να συνδέονται με τις πολιτικές απασχόλησης.
Ο ΟΑΕΔ πρέπει να ενισχυθεί και να ενδυναμωθεί η κοινωνική συμμετοχή για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
Σήμερα στον τόπο μας οι νέοι ουσιαστικά υποστηρίζονται μόνο από τις οικογένειές τους, το κράτος ουσιαστικά είναι απόν.
Η κατάσταση από πλευράς ύψους ανεργίας είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη σε περιοχές που αποτελούν θύλακες ανεργίας π.χ. Σιάτιστα.
Η λειτουργία της ΔΕΗ ουσιαστικά δεν βοήθησε στην ανάπτυξη όπως συνήθως γίνεται δημιουργώντας γύρω της δορυφορικές επιχειρήσεις για την υποστήριξη της αλλά και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, αντίθετα όλες οι προμήθειες γίνονταν εκτός Νομού, στερώντας από τον τόπο μας θέσεις εργασίας και προοπτικές ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα.
Μεγάλο έλλειμμα για την περιοχή μας αποτελούσε και η έλλειψη λειτουργίας οργανωμένης ΒΙ.ΠΕ. στον Νομό, απωθώντας τους ιδιώτες επενδυτές.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι όλες οι δραστηριότητες της περιοχής είχαν και έχουν ιδιαίτερα αυξημένη περιβαλλοντική επιβάρυνση στο νομό, κατά πρώτο λόγο η ΔΕΗ με τους σταθμούς παραγωγής και τα λιγνιτωρυχεία και δευτερεύοντος άλλα μεταλλεία όπως ο αμίαντος, το χρώμιο, τα μάρμαρα κ.τ.λ και αυτό επιδρά αρνητικά στο περιβάλλον της περιοχής με αρνητικές επιπτώσεις και στην οικονομική ανάπτυξη καθώς υποβαθμίζει περιοχές του Νομού.
Μια κουβέντα για το θέμα των μεταναστών, για να μην δημιουργούνται δήθεν άλλοθι και δικαιολογίες ότι «τάχα μου» μας παίρνουν τις δουλειές.
Δεν ισχύει αυτό, είναι γνωστό σε όλους ποιες δουλειές καταλαμβάνουν, για μας σημαντικό είναι η κοινωνική ένταξη να γίνεται χωρίς κλίμα ξενοφοβίας, είναι στα πλαίσια των καθηκόντων μας η προάσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών όλων των εργαζομένων, κατά συνεπεία και των μεταναστών είτε από Αλβανία –Βουλγαρία ή όποια άλλη χώρα.
Τους πολιτικούς εμπνευστές και φορείς ανάλογων απόψεων ότι «οι μετανάστες φταίνε για τους χαμηλούς μισθούς» ή «μας παίρνουν τις δουλειές» τους αφήνουμε στην κοινωνική απομόνωση.
Όλες αυτές οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν στο Νομό συντελούν στην παγίωση της πολύ υψηλής και μόνιμης ανεργίας που επιμένει για πολλά χρόνια και δημιουργούν εκρηκτικό τοπίο οδηγώντας πολλούς συμπολίτες μας στο κοινωνικό περιθώριο. Καθώς η αναζήτηση εργασίας είναι δύσκολη υπόθεση.
Η αγορά εργασίας στην περιοχή μας ουσιαστικά λειτουργεί ανεξέλεγκτα καθώς οι εργοδότες παραβιάζουν την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία, εκβιάζοντας τους εργαζόμενους με την πολύ μεγάλη ανεργία που υπάρχει στην περιοχή.
Σοβαρό ζήτημα δημιουργεί πλέον με το μοντέλο λειτουργίας και η ΔΕΗ που είναι η μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή καθώς παρά τις ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν προχωρά σε προσλήψεις, αντίθετα με το θεσμό των εργολαβιών δημιουργεί κακές, ανασφαλείς και χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Σήμερα, στο Νομό Κοζάνης η μερική απασχόληση βρίσκεται στο 30% και συνεχώς κερδίζει έδαφος σε βάρος της πλήρους απασχόλησης. Στο φαινόμενο της έντονης παραβίασης των εργασιακών σχέσεων συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό και οι φορείς του Δημοσίου, Περιφέρεια Νομαρχία, Δήμοι, ΑΝΚΟ κ.τ.λ. όπου θέσεις εξαρτημένης εργασίας τις βαφτίζουν συμβάσεις έργου.
Το απαράδεκτο καθεστώς των ανασφάλιστων STAGE για πάνω από 3 χρόνια, που ουσιαστικά καλύπτουν πάγιες θέσεις εργασίας, επιτέλους πρέπει άμεσα να τελειώνει η ομηρία τους και να ασφαλιστούν οι εργαζόμενοι.
Μέσα από μελέτες έχουμε αναδείξει και το μεγάλο πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας σε μεγάλες ομάδες εργαζομένων και συγκεκριμένα των νέων που εργάζονται κύρια στις επιχειρήσεις εστίασης. Αυτό βέβαια οφείλεται και στην μεγάλη πίεση που δημιουργεί η μεγάλη ανεργία.
Όλο αυτό το τοπίο θα επιφέρει αρνητικές προοπτικές για την περιοχή, την αναπτυξιακή και οικονομική προοπτική, αν δεν παρθούν άμεσα μέτρα και αν δεν αντιδράσει όλη η κοινωνία και οι φορείς της περιοχής.
Πρέπει να αποφασίσουμε όλοι μαζί και να επιλέξουμε το αναπτυξιακό μοντέλο για την ανάπτυξη της περιοχής τα επόμενα χρόνια, μέσα από ένα ουσιαστικό διάλογο όλοι οι φορείς του Νομού αλλά και οι πολίτες γιατί μας αφορά όλους.
Σήμερα στο Νομό Κοζάνης πλήττονται όλες οι ομάδες εργαζομένων και κλάδων και για να ανατραπεί αυτό πρέπει να ενισχυθούν όλες οι δραστηριότητες που μπορούν να δώσουν απάντηση στο έλλειμμα ανάπτυξης.
Είναι αναγκαία η ουσιαστική στήριξη της αγροτικής οικονομίας στην περιφέρεια και η στροφή σε στοχευμένες καλλιέργειες, βιολογικές, κρόκος, θερμοκήπια, δυναμικές καλλιέργειες, κτηνοτροφία για να συγκρατηθεί και να ενισχυθεί ο πληθυσμός της υπαίθρου.
Παράλληλα, πρέπει να υποστηριχθούν οι δραστηριότητες στον τουριστικό τομέα με την ανάδειξη των ορεινών όγκων, των λιμνών και γενικότερα των πολιτιστικών και αρχαιολογικών στοιχείων της περιοχής που υπάρχουν πλούσια σε πολλές περιοχές, Σέρβια-Αιανή-Σιάτιστα-Πεντάλοφο κ.τ.λ
Η ενίσχυση των υποδομών και η ολοκλήρωση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και των ΤΕΙ πρέπει να αποτελέσουν πόλο γνώσης, καινοτομίας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων και σύνδεσή τους με την πραγματική οικονομία της περιοχής.
Η ΔΕΗ πρέπει να αποτελέσει το κέντρο της ενέργειας, αλλά και να αναθεωρήσει τη στάση της απέναντι στην κοινωνία της περιοχής, να προχωρήσει σε προσλήψεις, μετεγκαταστάσεις των οικισμών, συνθήκες εργασίας και εργασιακές σχέσεις.
Η αρνητική εικόνα του περιβάλλοντος- είναι μία από τις δράσεις που μπορούν το επόμενο διάστημα να δημιουργήσουν μια θετική εικόνα, με την αποκατάσταση των τοπίων που θα συμβάλλει στην βελτίωση του περιβάλλοντος καθώς και στην δημιουργία θέσεων εργασίας.
Η αλλαγή του μοντέλου της ανάπτυξης της περιοχής καθώς και η ολοκλήρωση της ΒΙ.ΠΕ. θα συμβάλλουν στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων για να χτυπηθεί η ανεργία που μαστίζει το Νομό, με θύματα κυρίως τους νέους που εναγωνίως ψάχνουν για μια θέση εργασίας, η οποία δεν βρίσκεται γιατί έχει γίνει πλέον δύσκολή υπόθεση.
Οι προοπτικές του Νομού είναι εξαιρετικά αρνητικές στην αγορά εργασίας και στην οικονομική ανάπτυξη, παρόλα αυτά πρέπει να αναζητήσουμε το αναξιοποίητο σε μεγάλο βαθμό δυναμικό της περιοχής όλοι μαζί.
Σίγουρα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα δεν είναι πολλά αλλά πρέπει να αξιοποιηθούν, η θέση της περιοχής για διείσδυση με τοπικά προϊόντα, ανάπτυξη των υπηρεσιών για όλη τη γείτονα Βαλκανική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Βελτίωση των υποδομών και της αποτελεσματικότητας του κρατικού μηχανισμού και των εμπλεκόμενων φορέων με τις αναγκαίες προσλήψεις για καλύτερη λειτουργία.
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή μου ήθελα να αναφερθώ στις κοινωνικές δραστηριότητες και στις ανάγκες της κοινωνίας που πρέπει να υποστηριχθούν και τα χαμηλά εισοδήματα των χαμηλόμισθων και συνταξιούχων, στην ενίσχυση δομών όπως το πρόγραμμα «Βοήθεια Στο Σπίτι» και σε άλλες κοινωνικές δράσεις, άτομα με αναπηρία, ειδικές ομάδες πληθυσμού κτλ.
Αυτονόητη είναι η υποστήριξη των δομών της υγείας. Είναι ανάγκη να ιδρυθεί Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο για να καλύψει τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής καθώς και νέα Ιατρεία ΙΚΑ που δεν καλύπτουν τις ανάγκες των ασφαλισμένων ούτε σε αναγκαίο προσωπικό καθώς και τον απαραίτητο εξοπλισμό.
Είναι ανάγκη να ενισχυθούν οι μηχανισμοί ελέγχου της πολιτείας για τη στήριξη των εργαζομένων της περιοχής για τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα.
Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων με την συμβολή και των οργανισμών του δημόσιου και των αυτοδιοικητικών θεσμών πρέπει να σταματήσει γιατί ουσιαστικά στέφεται σε βάρος των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Πρέπει να αντιληφθούμε όλοι ότι αυτή η δυσπραγία στην ανάπτυξη δεν πρόκειται να ενισχυθεί με την παραβίαση των εργασιακών δικαιωμάτων, απλώς δημιουργούμε ένα εκρηκτικό μίγμα με απρόβλεπτες κοινωνικές αντιδράσεις γιατί είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή όλοι αυτοί που πλήττονται από αυτό το άδικο πλέγμα άνισης κοινωνικής μεταχείρισης σε βάρος τους, θα αντιδράσουν με απρόβλεπτες συνέπειες.
Τα μεγάλα προβλήματα της ανεργίας και της ακρίβειας οδηγούν στο περιθώριο μεγάλο αριθμό εργαζομένων, πρέπει σαν κοινωνία να σταματήσουμε να παρακολουθούμε αδιάφοροι γιατί διαφορετικά όλοι μαζί θα εισπράξουμε τα αποτελέσματα στην τοπική κοινωνία.
Το σύνθημα και ο στόχος πρέπει και μπορεί να είναι κοινός για όλους.
Αντίπαλος μας είναι μόνο τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και σε αυτά οφείλουμε να απαντήσουμε.
Στην Ανεργία! Στην Υπανάπτυξη! Την Ερήμωση Της Υπαίθρου! Την Καταστροφή Του Περιβάλλοντος!
Το χρωστάμε αυτό στους εαυτούς μας, στα παιδιά μας, στην κοινωνία και την ιστορία αυτού του τόπου .
Όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε!