Σήμερα, στην ιδιοκτησία της ΕΤΑΔ βρίσκονται 26 Ξενία. Από αυτά, τα επτά είναι μισθωμένα, τα έξι είναι «δεσμευμένα» με προηγούμενες αποφάσεις της εταιρείας και τα 13 είναι ελεύθερα προς αξιοποίηση. Τα ελεύθερα ακίνητα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες προτεραιότητας: η πρώτη περιλαμβάνει τα Ξενία Εδεσσας, Κομοτηνής, Καστανιάς, Βυτίνας και Χίου. Και η δεύτερη τα Ξενία Ανδρου, Αρχαίας Ολυμπίας, Θάσου, Καλεντζίου Αχαΐας, Καρτερού Ηρακλείου, Κοζάνης, Πλαταμώνα και Τσαγκαράδας Πηλίου. Ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί μέσω e-auction (ηλεκτρονική διαγωνιστική διαδικασία) και θα αφορά τη μίσθωσή τους για διάστημα έως 49 χρόνια.
«Τουριστικό κεφάλαιο»
«Τα Ξενία αποτέλεσαν ένα τουριστικό κεφάλαιο σε περιοχές που ήταν ήδη αναπτυγμένες τουριστικά ή σε πόλεις και χωριά που βρίσκονταν μακριά από τον τουριστικό χάρτη», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Πολύζος, πρόεδρος της ΕΤΑΔ και ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. «Ο ΕΟΤ χρησιμοποίησε το καλύτερο δυναμικό για την εποχή, που δεν ήταν απαραίτητα επώνυμοι, αλλά ήταν πρωτοπόροι, υπό την καθοδήγηση του Χαράλαμπου Σφαέλλου και του Αρη Κωνσταντινίδη. Ομως μερικές δεκαετίες αργότερα, το Δημόσιο δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις αλλαγές της τουριστικής αγοράς με αποτέλεσμα πολλά από τα Ξενία να κλείσουν.
• Ξενία Κομοτηνής. Κατασκευάστηκε το 1961 με αρχιτέκτονα τον Διονύσιο Ζήβα. Βρίσκεται στο κέντρο της Κομοτηνής, σε οικόπεδο 18,2 στρεμμάτων. Εχει εμβαδόν 2.058 τ.μ. και δυναμικότητα 46 κλινών.
• Ξενία Καστανιάς. Χτίστηκε το 1960 με αρχιτέκτονα τον Κώστα Μπίτσιο. Αρχικά ο ΕΟΤ είχε επιχορηγήσει την Ομοσπονδία Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδας για την ανέγερσή του σε οικόπεδο του δασαρχείου Κορινθίας, αλλά η ομοσπονδία δεν κατάφερε να το ολοκληρώσει και το δώρισε στον ΕΟΤ, που το αποπεράτωσε. Βρίσκεται σε οικόπεδο 8,6 στρεμμάτων, έχει εμβαδόν 1.350 τ.μ. και δυναμικότητα 34 κλινών.
• Ξενία Βυτίνας. Γνωστό και ως «Μοτέλ Τριπόλεως», κατασκευάστηκε το 1961 με αρχιτέκτονα τον Κώστα Μπίτσιο. Βρίσκεται σε οικόπεδο 37,5 στρεμμάτων, έχει εμβαδόν 1.322 τ.μ. και δυναμικότητα 40 κλινών. Χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2008.
• Ξενία Ανδρου «Τρίτων». Χτίστηκε το 1958 και είναι το πρώτο έργο του Αρη Κωνσταντινίδη στον ΕΟΤ. Βρίσκεται σε οικόπεδο 2,4 στρεμμάτων, έχει εμβαδόν 3.201 τ.μ. και δυναμικότητα 44 κλινών. Χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2011, αλλά βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση.
• Ξενία Αρχαίας Ολυμπίας «Ξένιος Ζευς». Κατασκευάστηκε το 1963 από τον Αρη Κωνσταντινίδη. Βρίσκεται δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο, σε οικόπεδο 18,4 στρεμμάτων, και έχει εμβαδόν 1.756 τ.μ. (δυναμικότητα 72 κλινών). Σε τμήμα του οικοπέδου έχει δημιουργηθεί πυροσβεστικός σταθμός.
• Ξενία Θάσου. Κατασκευάστηκε το 1956 από τον Χαράλαμπο Σφαέλλο. Βρίσκεται στο δυτικό άκρο του λιμένα Θάσου, σε οικόπεδο 3 στρεμμάτων. Εχει εμβαδόν 1.425 τ.μ. και δυναμικότητα 42 κλινών.
• Ξενία Καλεντζίου. Βρίσκεται σε οικόπεδο 8,6 στρεμμάτων και έχει δυναμικότητα 44 κλινών (22 δίκλινα).
• Ξενία Καρτερού. Συγκρότημα 7 κτιρίων που χτίστηκε το 1961 από τον Αρη Κωνσταντινίδη και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο. Βρίσκεται δίπλα στην παραλία Καρτερού στο Ηράκλειο, σε οικόπεδο 84,5 στρεμμάτων. Εχει εμβαδόν 2.570 τ.μ. και δυναμικότητα 84 κλινών (42 δίκλινα).
• Ξενία Κοζάνης. Βρίσκεται στον πευκόφυτο λόφο της Μεταμόρφωσης και είναι έργο του αρχιτέκτονα Γιώργου Νικολετόπουλου. Χτίστηκε το 1965 σε οικόπεδο 5 στρεμμάτων και έχει εμβαδόν 2.506 τ.μ. (30 δωματίων).
• Ξενία Πλαταμώνα. Ηταν αρχικά οδικός σταθμός με λίγες κλίνες (μόλις 8) και μεγάλο εστιατόριο. Βρίσκεται στην παλαιά εθνική οδό Λάρισας – Θεσσαλονίκης και είναι έργο του Φίλιππου Βώκου. Κατασκευάστηκε το 1961 σε οικόπεδο 7,2 στρεμμάτων και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2008.
• Ξενία Τσαγκαράδας. Κατασκευάστηκε το 1957 από τον Χαράλαμπο Σφαέλλο. Βρίσκεται σε οικόπεδο 14,4 στρεμμάτων, έχει εμβαδόν 2.740 τ.μ. και δυναμικότητα 86 κλινών.
Η υποδειγματική αρχιτεκτονική και τα λάθη της πολιτείας
«Την εποχή που ξεκίνησαν τα Ξενία δεν υπήρχε ακόμα μαζικός τουρισμός. Ηταν μια αγνή, από τουριστική άποψη, περίοδος την οποία σήμερα βλέπουμε με νοσταλγία. Ο ΕΟΤ δεν πήρε απλά γη για να χτίσει ξενοδοχεία. Εφτιαξε πρότυπες μονάδες τόσο στη μορφή όσο και στη λειτουργία, ήθελε να υποδείξουν πώς πρέπει να αναπτυχθεί ο τουρισμός στην Ελλάδα».
Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Φιλιππίδης, ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ και ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά της ελληνικής αρχιτεκτονικής, εξηγεί τον ρόλο που διαδραμάτισαν τα Ξενία στη γέννηση της τουριστικής αγοράς στη χώρα μας και την αρχιτεκτονική και ιστορική τους σημασία. «Ηταν μικρές μονάδες που εντάσσονταν στην περιοχή και το τοπίο με φοβερή σχολαστικότητα. Ο ρόλος τους ήταν υποδειγματικός. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τι χτιζόταν λίγο νωρίτερα και παράλληλα στην Ελλάδα. Τα Ξενία λοιπόν έβαλαν ένα “γκέμι” για το τι πουλάς στους ξένους. Η υπερβολική “ελληνικότητα” και “γλυκερότητα” με την οποία είχαν πειραματιστεί οι προηγούμενοι, με τον Αρη Κωνσταντινίδη κόβεται με το μαχαίρι. Η αρχιτεκτονική συγκρατήθηκε και δεν έγινε σκηνογραφία, για παράδειγμα δεν έμοιαζε το Ξενία της Καλαμπάκας με μοναστήρι».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
