Φυσική αγωγή και τύφλωση – Γράφει η Σακουλέβα Μαρία

Κοινοποιήστε το άρθρο...

Facebook

Twitter

Linkedin

email

Print

Η όραση αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα αγαθά του ανθρώπου και η απώλεια της συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή και εξέλιξη του ατόμου. Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία (νόμος 958/1979), τυφλό θεωρείται κάθε άτομο το οποίο παρουσιάζει παντελή έλλειψη οράσεως ή έχει οπτική

οξύτητα κάτω του 1/20. Τύφλωση χαρακτηρίζεται η αδυναμία του οπτικού οργάνου να συλλάβει τα οπτικά ερεθίσματα. Η τύφλωση διακρίνεται σε ολική και μερική. Ως ολική, χαρακτηρίζεται η τύφλωση όταν απουσιάζει ακόμη και η αντανακλαστική αντίδραση στο φως. Αιτίες τύφλωσης σύμφωνα με την παγκόσμια οργάνωση υγείας (Π.Ο.Υ.) είναι :

• Τραυματισμοί
• Κληρονομικοί παράγοντες
• Συγγενείς παράγοντες
• Δυσπλασίες
• Μεταβολικά νοσήματα
• Παράγοντες διατροφής
• Λοιμώδεις παράγοντες
• Νεοπλάσματα
• Γλαύκωμα
• Μυωπία
• Αμβλωπία
• Τοξικοί παράγοντες
• Διάφορα αίτια
• Άγνωστα αίτια

Σε κάθε τυφλό άτομο λείπει η αίσθηση της οπτικής επαφής με τον εξωτερικό κόσμο. Η έλλειψη αυτή, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον κινητικό, γνωστικό και κοινωνικό τομέα. Σημαντικό είναι να συμμετέχουν από παιδιά στην εκπαίδευση, ώστε να πάρουν γνώσεις και εφόδια για τη μετέπειτα ζωή τους (επαγγελματική και κοινωνική). Η συμμετοχή τους στην άσκηση, βοηθά να βελτιωθούν οι παραπάνω τομείς και έτσι να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο ως ενεργά και αυτόνομα μέλη.

Παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας λόγω της αναπηρίας, η οποία δυσχεραίνει την πρόσβαση και συμμετοχή τους σε κινητικές δραστηριότητες. Η έλλειψη κινητικών εμπειριών και οπτικών ερεθισμάτων οδηγεί στην ανάπτυξη ατελών κινητικών προτύπων. Τα άτομα με τύφλωση παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα στην κίνηση και στον προσανατολισμό τους στο χώρο. Αυτο συμβαίνει διότι η κιναισθητική και ισορροπιστική ικανότητα τους είναι μειωμένη. Δυσκολεύονται να περπατήσουν με άνεση, παρουσιάζουν κάμψη της κεφαλής και του κορμού προς τα εμπρός. Συχνά, παρατηρούνται στερεότυπες κινήσεις, οι οποίες οφείλονται στην καταπίεση της ενυπάρχουσας ανάγκης για κίνηση ( κίνηση εμπρός- πίσω, κίνηση δαχτύλων μπροστά στο πρόσωπο, στριφογύρισμα του σώματος). Είναι συχνά πολύ ομιλητικοί και τους ενοχλούν οι μεγάλες διακοπές στη συζήτηση.

Τα παιδιά με τύφλωση μπορούν να εκπαιδευτούν σε κοινά προγράμματα φυσικής αγωγής με τα βλέποντα. Αρχικά πρέπει να εκπαιδευτούν με ερεθίσματα που θα τους διεγείρουν την απτική και κιναισθητική τους αντίληψη. Σημαντικό είναι να εξοικειωθούν με τους χώρους, τις αποστάσεις και τα αντικείμενα του γυμναστηρίου, καθώς και με τα όργανα που χρησιμοποιούνται στα διάφορα αθλήματα (σχήμα, μέγεθος, βάρος και σύσταση).

Στόχοι των προγραμμάτων άσκησης πρέπει να είναι η:

• Ανάπτυξη της αντιληπτικής ικανότητας διαμέσου της αφής (αντίληψη της μορφής, του σχήματος και του μεγέθους των αντικειμένων, καθώς και της κίνησης των μελών του σώματος)
• Αντίληψη του σώματος στο χώρο (στατικά και με κίνηση)
• Βελτίωση της ισορροπίας ( ασκήσεις σε ευθεία γραμμή, σε καμπύλη και στροφή του σώματος)

Πολύ σημαντική είναι η συμβολή του καθηγητή ειδικής φυσικής αγωγής, ο οποίος θα πρέπει να έχει τις απαιτούμενες γνώσεις για τη συγκεκριμένη αναπηρία, να μελετάει το ιστορικό και τις δυνατότητες του κάθε παιδιού, να παρατηρεί και να αξιολογεί την κινητική ανάπτυξη του παιδιού, να επιλέγει ασκησιολόγιο που να είναι κατανοητό για τα παιδιά με τύφλωση (ασκήσεις με ρυθμό, σε κύκλο, σε ζεύγη), να χρησιμοποιεί σωστά τη φωνή του ώστε να καθοδηγεί τον μαθητή και τέλος να φροντίζει την καταλληλότητα του χώρου.

Για την αποφυγή τραυματισμών στους χώρους εκγύμνασης θα πρέπει να :

• Οριοθετείται ο χώρος εκπαίδευσης
• Τοποθετείται και χρησιμοποιείται κασέτα στο ένα άκρο του γυμναστηρίου με οδηγίες που βοηθούν τους αθλούμενους να προσανατολίζονται
• Ξεκινάει οποιαδήποτε δραστηριότητα με λεπτομερή περιγραφή τους
• Παρουσιάζεται μια καινούρια δραστηριότητα σε αργή κίνηση
• Υπάρχει σωστή ανατροφοδότηση
• Επιλέγεται ασφαλής εξοπλισμός
• Τοποθετούνται μαλακά υλικά στον τοίχο
• Απομακρύνονται αντικείμενα ή άλλα εμπόδια
• Προστατεύονται τα μάτια των παιδιών ή των βοηθητικών όρασης ( γυαλιά).

Συμπερασματικά, παρατηρούμε πως ένα σωστά σχεδιασμένο πρόγραμμα φυσικής αγωγής μπορεί να βελτιώσει την ισορροπία, τον συντονισμό, την πλευρίωση, την αυτοεκτίμηση και την καρδιοαναπνευστική λειτουργία του παιδιού. Μέσω της άσκησης αυξάνεται η μυική δύναμη, η αντοχή και η κινητικότητα των αρθρώσεων.

Η οικογένεια, οι καθηγητές ειδικής φυσικής αγωγής καθώς και οι δάσκαλοι θα πρέπει να ενισχύουν οποιαδήποτε προσπάθεια των παιδιών καθώς και να τους ενθαρρύνουν για συμμετοχή σε διάφορα αθλήματα όπως στίβο, ποδόσφαιρο, κολύμβηση, πάλη, χορό και πολλά άλλα. Η εκμάθηση αυτών πρέπει να γίνεται σταδιακά, ώστε να μπορούν να μάθουν τους κανονισμούς και τις τεχνικές του κάθε αθλήματος. Μέσα από τη συμμετοχή τους στον αθλητισμό, θα αποκομίσουν πολλά οφέλη και εμείς πρέπει να είμαστε δίπλα τους, να τους στηρίζουμε σε κάθε τους προσπάθεια επιτυχημένη ή όχι.

Σακουλέβα Μαρία
Καθηγήτρια φυσικής αγωγής
Ειδίκευση στην προσαρμοσμένη κινητική αγωγή- Ειδική αγωγή

Βιβλιογραφία

• Altschuler, K. (1974). The social and psychological development of the deaf child: Problems, their treatment and prevention. American Annals of the Deaf, 119, 365-379.
• Angelopoulou, N., Fotiadou, E., Tsimaras, V. and Giagazoglou, P. (1999). Assessment of dynamic balance in deaf children. A comparative study. Proceedings of International Conference Movement και Health,
• Sherrill, C., Rainbold, W. and Ervin, S. (1984). Attitudes of blind persons toward physical education and recreation. Adapt Phys Act Q, 1: 3-11.
• Αγγελοπούλου – Σακαντάμη Ν. (2004). Ειδική αγωγή- αναπτυξιακές διαταραχές και χρόνιες μειονεξίες.
• Μπάτσιου Σ. (2002). Θεωρία της προσαρμοσμένης φυσικής αγωγής.

Κοινοποιήστε το άρθρο...

Facebook

Twitter

Linkedin

email

Print