Αλησμόνητες Πατρίδες: Τα Κουβούκλια της Προύσας και οι Κουβουκλιώτες της Δυτικής Μακεδονίας – Γράφει ο Σταύρος Π. Καπλάνογλου

Στον Τροπαιούχο και την Λακκιά Φλώρινας- Ανατολικό, Γαλάτεια, Περδίκκα, Εμπόριο, Ξηρολίμνη, Βαθύλακκο (Ν.Σιγή), Κουβούκλια και Μεσιανή Κοζάνης.

ΘΕΣΗ
Τα Κουβούκλια της Προύσας βρίσκονται στο τρίγωνο, όπου από τη μια πλευρά, την ανατολική είναι ο ο όγκος του όρους Όλυμπος Βιθυνίας, οι άλλες δυο οι ποταμοί Οδρύσης [Νιφουλέρ] βορείως, και Ρυνδάκος νότια και η κορυφή βρίσκεται στην Λίμνη Απολλωνιάδα. Σε αυτή την έκταση βρίσκονται εύφοροι λόφοι και λοφίσκοι με πολλές μουριές.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Έλληνες από την Πελοπόννησο εγκαταστάθηκαν, κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας το 1755 από την Κυνουρία και κάποιοι άλλοι ήρθαν πιο αργά μετά τα Ορλωφικά το 1770. Στη Μάνη υπήρχε χωρίο Κουβούκλια, στο Δρυμό Λακωνίας, που καταστράφηκε από σεισμό και από εκεί μετακόμισαν στην Κυνουρία.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1922
Το 1922 κατοικούσαν πάνω από 450 οικογένειες >2000 κάτοικοι. Ήταν ένα καθαρό ελληνικό χωριό με το όνομα Κουβουκλιά ή Κουβουκλέλια στη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας . Μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, που συμπεριλάμβανε πολλές αρχαϊκές λέξεις, αλλά και αρκετές τούρκικες.

ΠΑΙΔΕΙΑ
Είχε 6 Θέσιο σχολείο.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ανήκε εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Νικομήδειας και διοικητικά στον Ν. Προύσης. Βασική εκκλησία του Αγ. Γεωργίου, που είχε κτισθεί το 1879. Ενορίες Α.Πηγαδίου ,Στέρνες,Νταγλαρά, Αγ. Γεωργίου,Οσίας, Αγιάσματα Α.Βαραδάτου, Αγ. Αθανασίου, Αγιών Γαλατινής, Παραπολίνης, Ελένης, Ένδρεα, Σπυρίδωνος και Ελενούδας.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Κύρια απασχόληση ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Παρήγαγαν φρέσκα και ξερά κρεμμύδια, ακόμη κοκκάρι για φύτευση, όσπρια, φρούτα, σιτηρά ,αλλά και αμπελουργικά προϊόντα (κρασί και σταφύλια), ενώ ασχολιόταν και με την σηροτροφία. [υπάρχει ακόμη κέντρο σποροπαραγωγής μεταξοσκώληκα Ιαπώνων]. Ένας αριθμός κατοίκων εξέτρεφε μικρά ζώα, ενώ υπήρχαν περισσότερα από 3000 πρόβατα.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ 1922
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή 416 οικογένειες από τα Κουβούκλια της Προύσας ήρθαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στο Αδελφικό και Δημητρίτσι στο νομό Σερρών, 71 οικογένειες πέριξ της Κομοτηνής, τα χωριά Στρύμνη και Πελαγία στο νομό Ροδόπης,35 οικογένειες στον Τροπαιούχο και  και τη Λακκιά, στο νομό Φλώρινας, στον Άγιο Γεώργιο στην Ημαθία, στους Τσάκωνες Αριδαίας, και 30 οικογένειες στο Ζευγολατιό και  στη Μεθώνη, στην Πελοπόννησο. Στην περιοχή της Κοζάνης εγκαταστάθηκαν 164 οικογένειες στα χωριά Ανατολικό, Γαλάτεια, Πέρδικα, Εμπόριο, Ξηρολίμνη, Βαθύλακκο (Ν.Σιγή), Μεσιανή.  Μάλιστα μεταξύ Μεσιανής και Ροδίτη υπάρχει μικρός οικισμός με το όνομα Κουβούκλια μέχρι σήμερα, που πήρε το όνομά του από την κωμόπολη Κουβούκλια, η οποία βρισκόταν δεκαπέντε χιλιόμετρα μακριά από την Προύσα. Οι Κουβουκλιώτες, την εποχή που ήταν Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης ο  Διονύσιος , έκτισαν την εκκλησία του Οσίου Βαραδάτου, στις όχθες της λίμνης του Αλιάκμονα, κοντά στη μεγάλη γέφυρα. Έγραψε, τότε, ο Μακαριστός Διονύσιος μεταξύ άλλων:
»Είναι μέσα στην Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, ότι εδώ στον τόπο μας που βάλθηκαν οι Χριστιανοί να χτίσουν την εκκλησία του Αγίου Βαραδάτου και να αρχίσουν να εορτάζουν πάλι, πανηγυρικά, τη μνήμη του, επαινετή η προσπάθεια των λίγων Κουβουκλιωτών της Κοζάνης. Μ” αυτή την ευσέβεια οι Έλληνες της Μικρασίας και του Πόντου, φορτωμένοι τις εικόνες και τα ιερά σκεύη των εκκλησιών τους, ήλθαν εδώ και ξανάχτισαν τη ζωή τους. .Όλα τα ονόματα των πόλεων και των χωριών, όλα τα ήθη και τα έθιμα του λαού, όλος ο ελληνικός και χριστιανικός πολιτισμός πολλών αιώνων, όλα μεταφυτεύτηκαν από τη Μικρασία και τον Πόντο και ξαναζούν εδώ».

Ποιός ήταν ο Όσιος Βαραδάτος
O Όσιος Βαραδάτος ήταν από την Αντιόχεια. Σε νεαρή ηλικία διάλεξε τον ασκητικό βίο κι έζησε όλα του τα χρόνια μέσα σε σωματική κακουχία και στέρηση,στον 5μ.Χ.αιώνα. Ο Πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδοτος (418-427 μ.Χ.),αναγνωρίζοντας τις σπάνιες αρετές του Βαραδάτου, ζήτησε να τον αποσπάσει από την ασκητική ζωή του, για να τον χρησιμοποιήσει στο πολύπλευρο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της εκκλησίας. Πράγματι, ο Όσιος δέχθηκε την πρόταση και περιοδεύοντας στις πόλεις, μέσω της Αγίας ζωής του, ενέπνευσε το σεβασμό στο δημιουργό Θεό και τις εντολές του και δίδαξε για τη σημασία της υπομονής στις δύσκολες περιστάσεις της ζωής. Πέθανε σε μία από τις περιοδείες του το 460 μ.Χ. Δυτικά του χωρίου Κουβούκλια στην Προύσα και σε μικρή απόσταση, επάνω στο δρόμο προς το Δάνσαρι, βρισκόταν η εκκλησία και το προσκύνημα του Άι-Βαραδάτου.
Σήμερα, τα Κουβούκλια της Προύσας λέγονται Görükle είναι μια πόλη στην περιοχή του δήμου Nilüfer, στη δυτική επαρχία της Προύσας. Είναι μια πόλη κολεγίων , που βρίσκεται κοντά στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Ολύμπου και φιλοξενεί 55000 φοιτητές έχει πολύ καλή συγκοινωνία με την Προύσα με μετρό και λεωφορεία.

Του Σταύρου Καπλάνογλου