«Βγάζει» σκληρούς βαρυποινίτες από τις φυλακές ο νέος ποινικός κώδικας

Ανοίγουν οι πύλες των φυλακών για «σκληρούς» ποινικούς κατάδικους και μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Κρατούμενοι για διακεκριμένες κλοπές, εμπορία ναρκωτικών και όπλων, καταδικασθέντες για ανθρωποκτονίες ή για υποθέσεις τρομοκρατίας, όπως για συμμετοχή στη «17Ν», έχουν πλέον τη δυνατότητα να βρεθούν εκτός φυλακής ή να εκτίσουν τις ποινές τους στο …σπίτι τους. Οι διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από αύριο, φέρνουν τα πάνω κάτω στον ποινικό «χάρτη» της χώρας. Η επίσημη «πρεμιέρα» όμως των δυο νέων Κωδίκων μάλλον ξεκινάει με «κακούς οιωνούς» καθώς το Συμβούλιο της Ευρώπης αρχίζει ad hoc διαδικασία ελέγχου στις νέες διατάξεις, διατυπώνοντας φόβους πως η μετατροπή αρκετών κακουργημάτων σε πλημμελήματα μπορεί να ρίχνει στα …μαλακά κατηγορουμένους σε σοβαρές υποθέσεις και κατ” επέκταση να οδηγεί σε ατιμωρησία!

Από σήμερα, δικηγόροι κρατουμένων για διακεκριμένες κλοπές ακόμη και για ανθρωποκτονίες αρχίζουν να καταθέτουν είτε στους εισαγγελείς των φυλακών είτε στα αρμόδια δικαστικά συμβούλια αιτήσεις, βάση των νέων διατάξεων, με ζητούμενο την αποφυλάκιση με ή χωρίς όρους των εντολέων τους. Μια διαδικασία, που πλέον όλων των άλλων αναμένεται να προκαλέσει «έμφραγμα» στη Δικαιοσύνη.

Και παρά τη γενική παραδοχή ότι οι νέες διατάξεις κινούνται στη λογική του εκσυχρονισμού – άλλωστε τα νέα νομοθετήματα καταρτίστηκαν έπειτα από 70 χρόνια – νομικοί, δεν παύουν να θέτουν ερωτήματα ως προς τα ζητήματα που ανακύπτουν σε ό,τι αφορά την μεταχείριση που μπορεί να έχουν στο εξής επικίνδυνοι κακοποιοί. Ήδη, η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος η μόνη από τις δικαστικές Ενώσεις που αντέδρασε, έχει προειδοποιήσει για «παραγραφές και μαζικές αποφυλακίσεις σε πληθώρα υποθέσεων, με τον κίνδυνο διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας αλλά και καλλιέργειας ευλόγου αισθήματος ατιμωρησίας στα θύματα εγκληματικών πράξεων». Σε αντίθεση με την Ένωση Εισαγγελέων που ζήτησε ακόμη και την απόσυρση τόσο του νέου Ποινικού Κώδικα όσο και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας…εκκωφαντική ήταν η σιωπή που κράτησε η πολυπληθέστερη Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων.

Εκτός φυλακής εκατοντάδες κρατούμενοι!

Από σήμερα, όσοι κατηγορούμενοι έχουν προφυλακιστεί στο παρελθόν για κακουργήματα, τα οποία τώρα με τις νέες διατάξεις μετατρέπονται σε πλημμελήματα, θα καταθέτουν αιτήσεις αποφυλάκισης που θα πρέπει, βάση των νέων διατάξεων, να γίνονται δεκτές. Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν οι κρατούμενοι για διακεκριμένες κλοπές, αξίας κάτω των 120.000 ευρώ, όπως επίσης και κρατούμενοι για εμπόριο όπλων ή μικροποσοτήτων ναρκωτικών.

Οι παραπάνω κατηγορίες προσωρινά κρατουμένων, που υπολογίζονται σε εκατοντάδες, θα αιτηθούν την αποφυλάκισή τους, αφού δεν προβλέπεται προφυλάκιση για πλημμελήματα. Μάλιστα, για την αποφυλάκισή τους η οποία θα κρίνεται από τα αρμόδια δικαστικά συμβούλια, δεν θα εξετάζονται πλέον άλλες προϋποθέσεις, όπως είναι η συμπεριφορά τους εντός της φυλακής ή η τυχόν άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος τους.

Με τις παλαιές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, η κλοπή αντικειμένων αξίας άνω των 120.00 ευρώ ήταν κακούργημα, όπως κακούργημα ήταν και η περίπτωση όπου τουλάχιστον δυο άτομα ή και περισσότερα διέπρατταν κλοπή. Ακόμη, ως κακούργημα αντιμετωπίζονταν και η περίπτωση τέλεσης κλοπής κατ” επάγγελμα. Πλέον με τις νέες διατάξεις οι τρεις αυτές περιπτώσεις καταργούνται και μετατρέπονται σε πλημμελήματα αν η κλοπή είναι αξίας μέχρι 120.000 ευρώ. Το αδίκημα της κλοπής αντιμετωπίζεται ως κακούργημα μόνο αν η αξία των κλοπιμαίων υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ.

Μιλώντας στο «Θέμα» έγκριτοι νομικοί διαβλέπουν πως στα δικαστήρια θα λάβει χώρα στο μέλλον το εξής παράδοξο: Στο Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο θα δικάζονται υποθέσεις κλοπών αξίας χιλιάδων ευρώ ενώ οι μέγιστες ποινές που θα επιβάλλονται δεν θα ξεπερνούν τα πέντε έτη φυλάκισης. Σε περιπτώσεις, δε, που το δικαστήριο χορηγεί και ελαφρυντικό στους κατηγορούμενους τότε η ποινή θα πέφτει στα 2 με 2,5 έτη. Αυτό σημαίνει ότι οι κατηγορούμενοι μετά τη δική τους θα επιστρέφουν σπίτι τους έχοντας λάβει αναστολή στην εκτέλεση της ποινής τους.

Αίτηση αναστολής

Δικαίωμα επίσης σε αποφυλάκιση αποκτούν όχι μόνο όσο κρατούνται προσωρινά αλλά και όσοι βρίσκονται στις φυλακές επειδή έχουν καταδικασθεί για κακουργήματα, τα οποία τώρα μετατρέπονται σε πλημμελήματα. Συγκεκριμένα, οι κατάδικοι για διακεκριμένες κλοπές, εμπορία ναρκωτικών και όπλων, μπορούν να καταθέσουν από αύριο αιτήσεις αναστολής στην εκτέλεση της ποινής, που τους έχουν επιβάλλει τα δικαστήρια. Οι αιτήσεις αυτές θα κρίνονται από τα αρμόδια δικαστικά συμβούλια, τα οποία θα αποφαίνονται αν θα τις κάνουν ή όχι δεκτές. Γενικότερα, πάντως, για όλες τις παραπάνω κατηγορίες εγκλημάτων με το νέο Κώδικα αλλάζει το πλαίσιο ποινής και από πέντε έως και δέκα κάθειρξη που ίσχυε μέχρι τώρα προβλέπεται ποινή φυλάκισης από ένα έως έξι έτη. Αυτό σημαίνει ότι κατάδικος σε πρώτο βαθμό για κάποιο από τα παραπάνω αδικήματα μέχρι να δικαστεί σε δεύτερο βαθμό θα έχει εκτίσει το μάξιμουμ της ποινής πριν προλάβει να δικαστεί από το Εφετείο! Άρα, το μέγιστο που θα μπορεί να κάνει σε περίπτωση που το Εφετείο τον κρίνει ένοχο θα είναι να του επιβάλλει την πρωτόδικη ποινή που ήδη έχει εκτίσει.

Πιο εύκολα τα ελαφρυντικά για ανθρωποκτονίες

Αλλαγές επέρχονται πλέον και στον «πυρήνα» των διατάξεων που αφορούν στην αξία της ανθρώπινης ζωής. Με το άρθρο 299 του νέου Ποινικού Κώδικα για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση, προβλέπεται διαζευκτικά για όσους κριθούν ένοχοι ή ισόβια ή τουλάχιστον 10 έτη κάθειρξης. Το πλαίσιο αυτό της ποινής σε συνδυασμό με το γεγονός ότι γίνεται πλέον πολύ εύκολη η χορήγηση ελαφρυντικών σε κατηγορουμένους, ενδέχεται να οδηγήσει, όπως εκτιμούν νομικοί, ακόμη και σε αποφάσεις με τις οποίες ο κατηγορούμενος για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας θα τιμωρείται με πέντε έτη φυλάκιση!

Ειδικά, δε σε ό,τι αφορά στη αναγνώριση ελαφρυντικού (πρότερος έντιμος βίος) σε υποθέσεις ανθρωποκτονιών, προβλέπεται ότι αυτό μπορεί να χορηγηθεί σε κατηγορούμενους ακόμη και έχουν άλλες καταδίκες για ελαφριά πλημμελήματα.

Όπως ανέφεραν δικηγόροι, οι συγκεκριμένες διατάξεις ενδέχεται να σπάσουν τα ισόβια που είχαν επιβληθεί σε πρώτο βαθμό στον Επαμεινώνδα Κορκονέα για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, το 2008. Και αυτό καθώς στη δίκη που βρίσκεται σε εξέλιξη σε δεύτερο βαθμό ο εισαγγελέας της έδρας, ζήτησε να κριθεί ένοχος ο Κορκονέας για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο. Αν η εισαγγελική πρόταση γίνει δεκτή από το δικαστήριο, τότε ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή των ευνοϊκών διατάξεων για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας που βαρύνει τον Κορκονέα και για το οποίο προβλέπεται και κάθειρξη έως δέκα έτη. «Από τη στιγμή που υπάρχει διαζευκτικά διπλή ποινή -ή ισόβια ή τουλάχιστον δέκα έτη κάθειρξη – ερμηνευτικά θα μπορούσε να ισχύει η ισόβια κάθειρξη για τον άμεσο δόλο και η κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών για τον ενδεχόμενο δόλο» αναφέρουν νομικοί. Σημειώνουν δε πως αν υπάρξει και αναγνώριση ελαφρυντικού στον πρώην ειδικό φρουρό, δυνητικά η ποινή που θα μπορούσε να του επιβληθεί ίσως να φτάσει και τα πέντε έτη!

Πολυισοβίτες τρομοκράτες σε ….κατ” οίκον περιορισμό

Μεγάλες αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς επιφέρει όμως ο νέος Ποινικός Κώδικας και σε ό,τι αφορά στα εγκλήματα που σχετίζονται με τρομοκρατία. Πλέον με τις νέες διατάξεις, αίτηση για υφ” όρων απόλυση, έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν όλοι οι ισοβίτες και πολυισοβίτες αλλά και οι καταδικασθέντες για συμμετοχή στη «17Ν» αρκεί να έχουν εκτίσει 16 χρόνια. Και αυτό ανεξάρτητα από το πόσες φορές ισόβια τους έχουν επιβάλλει τα δικαστήρια. Στη περίπτωση δε των καταδικασθέντων για συμμετοχή στη «17Ν» όλοι έχουν εκτίσει 16 χρόνια κάθειρξης.

Όσοι πληρούν, αυτή την προϋπόθεση και αναμφίβολα και οι καταδικασθέντες για συμμετοχή στη «17Ν», μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για υφ΄ όρων απόλυση και κατ” οίκον περιορισμό. Ο εισαγγελέας και τα συμβούλια των φυλακών που θα εξετάζουν τις αιτήσεις τους, θα πρέπει μόνο να κρίνουν αν οι αιτούντες έχουν σωφρονιστεί. Πρέπει εδώ να σημειωθεί πως μέχρι τώρα, αν κάποιος κρατούμενος είχε πειθαρχική ποινή ή του είχε ασκηθεί ασκηθεί ποινική δίωξη, δύσκολα μπορούσε να βρεθεί εκτός φυλακής. Τώρα, με τις νέες διατάξεις εμπόδιο στην αποφυλάκισή του, θα αποτελεί μόνο αμετάκλητη καταδίκη του για κάποιο ποινικό αδίκημα που διέπραξε, πέραν φυσικά αυτών για τα οποία καταδικάσθηκε.

Έτσι, τα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης 17Ν μετά την έναρξη εφαρμογής του νέου Ποινικού Κώδικα, όπως είναι ο φερόμενος αρχηγός Αλέξανδρος Γιωτόπουλος που εκτίει ποινή 17 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη, αλλά και τα άλλα μέλη που είναι πολυισοβίτες, μπορούν να υποβάλλουν στη διεύθυνση των φυλακών που κρατούνται αίτημα προκειμένου να αποφυλακιστούν υπό όρους.

Σύμφωνα με το νέο Ποινικό Κώδικα μπορούν να απολυθούν από τις φυλακές, η οποία την έννοια ότι μπορούν να τεθούν σε κατ΄ οίκον περιορισμό με ή χωρίς βραχιολάκι (αυτό θα κριθεί) τα μέλη της 17Ν -εκτός του Αλέξη Γιωτίπουλου- και άλλοι τρεις καταδικασθέντες σε πολλές φορές ισόβια.

Σύμφωνα με εισαγγελείς το άρθρο 110Α του νέου Ποινικού Κώδικα δίνει τη δυνατότητα στους Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, Σάββα και Χριστόδουλο Ξηρό και τον Βαςίλη Τζωρτζάτο που είναι ακόμα μέσα, να υποβάλλουν αίτημα αποφυλάκισης και να κριθούν από δικαστικό συμβούλιο. Αρκεί να έχουν εκτίσει ήδη 17 χρόνια στη φυλακή, ενώ ο Δημήτρης Κουφοντίνας που κρατείται στις αγροτικές φυλακές του Βόλου θα μπορεί να υποβάλλει το αίτημα για αποφυλάκιση αρχές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου.

Εξάλλου, με το νέο Ποινικό Κώδικα (άρθρο 187) προβλέπεται πως όσοι συγκροτήσουν τρομοκρατική οργάνωση και δεν προλάβουν να ολοκληρώσουν το σκοπό για τον οποίο τη συγκρότησαν τιμωρούνται με μειωμένη ποινή (ελαφρυντική περίσταση). Αντίθετα για την εγκληματική οργάνωση προβλέπονται μεγαλύτερες ποινές ακόμη και αν τα μέλη της δεν προλάβουν να τελέσουν αξιόποινες πράξεις. Με απλά λόγια, δηλαδή, αν κάποιοι συγκεντρωθούν για πουλήσουν ναρκωτικά αλλά τελικά δεν το καταφέρουν θα τιμωρηθούν με ποινή από πέντε μέχρι 15 έτη κάθειρξη. Αντίθετα, αν συγκροτήσουν τρομοκρατική οργάνωση για να «χτυπήσουν», για παράδειγμα, κυβερνητικούς στόχους και δεν προλάβουν, τιμωρούνται με πολύ μικρότερες ποινές, ίσως και το μισό από την ποινή που προβλέπεται για την εγκληματική οργάνωση

Ακόμη σε ό,τι αφορά στο αδίκημα της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικών, δηλαδή της κατασκευής και χρήσης μολότοφ, αυτό μετατρέπεται από κακούργημα που είναι σήμερα με προβλεπόμενη ποινή έως κάθειρξη 20 ετών, σε πλημμέλημα με προβλεπόμενη ποινή τα τρία έτη. Μάλιστα σε περίπτωση που παραδοθούν τα εκρηκτικά πριν τον έλεγχο από τις αρμόδιες Αρχές, παύει η δίωξη πριν καν ξεκινήσει. «Ο εξορθολογισμός των ποινών ήταν επιβεβλημένος, σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να φτάσουμε σε ατιμωρησία», αναφέρει στο «Θέμα» ο δικηγόρος κ. Κωνσταντίνος Γώγος, ο οποίος επιμελήθηκε το δίτομο έργο των δυο νέων Κωδίκων.

Συμβούλιο της Ευρώπης: αd hoc έλεγχος στις νέες διατάξεις

Και ενώ ο νέος Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας εφαρμόζεται από σήμερα, η Ομάδα Κρατών Κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), ανακοίνωσε ότιξεκινάει ad hoc δικασιασία ελέγχου των νέων διατάξεων. Αντικείμενο του ελέγχουθα είναι οι διατάξεις εκείνες που μετατρέπουν κακουργήματα σε πλημμελήματα και οι οποίες ενδέχεται να ενισχύσουν φαινόμενα διαφθοράς.

Να σημειωθεί ότι η GRECO υπάγεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης και έχει αρμοδιότητες να επιβάλλει ακόμη και κυρώσεις εφόσον διαπιστώσει νομοθετικές αστοχίες και παρατυπίες. Μάλιστα, η ίδια Ομάδα, στην οποία υπάγονται 49 κράτη (48 ευρωπαϊκά και οι ΗΠΑ) ξεκινάει έλεγχο και στη Σλοβενία με αφορμή νομοθετική ρύθμιση, η οποίά μπορεί να επιφέρει περιορισμό της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας από την εκτελεστική.