Τη μνήμη και τη θυσία των 318 θυμάτων της ναζιστικής Κατοχής που εκτελέστηκαν στους Πύργους, δ.δ. του δήμου Βερμίου, τον Απρίλη του 1944, τίμησαν την Κυριακή 2 Μάη ο δήμος, οι φορείς του Βερμίου, οι αρχές του νομού, οι συγγενείς των αδικοχαμένων θυμάτων, οι αντιστασιακές οργανώσεις και κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής.
Συγκίνησε τους συγγενείς των θυμάτων και όλους τους παρευρισκόμενους το προσκλητήριο των πεσόντων και η παρουσίαση του ιστορικού του ολοκαυτώματος από το μέλος του Τοπικού Συμβουλίου Πύργων κ. Δημήτριο Σαμπακίδη, ο οποίος τόνισε την ανάγκη να μένει ζωντανή η μνήμη και η διατήρηση των αξιών και της ιστορίας μας, για να μην ξαναδούμε ποτέ το αποτρόπαιο πρόσωπο του φασισμού, ιδιαίτερα που στις μέρες μας ο ιμπεριαλισμός αλλάζει προσωπείο.
Ήταν ξημερώματα της 24ης Απριλίου του ’44 όταν οι Γερμανοί θέλοντας να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των κατοίκων της Κατράνιτσας, μαζί με τους συνεργάτες τους, περικύκλωσαν το χωριό και έστησαν πολυβόλα σε καίρια σημεία διαπράττοντας φρικιαστικά εγκλήματα εναντίον αμάχων. Μάζεψαν τους χωριανούς σε δύο σημεία, ένα στην πάνω συνοικία και ένα στην κάτω και γάζωσαν γυναίκες, ηλικιωμένους και παιδιά, ακόμη και αβάπτιστα μωρά, ενώ γάζωσαν όσους προσπαθούσαν να αποδράσουν προς το Βέρμιο και έκαψαν ζωντανούς όσους προσπάθησαν να κρυφτούν στους αχυρώνες τους. Ακολούθησε ένα όργιο βιασμών γυναικών και κοριτσιών και βασανισμών και όσους δεν σκότωσαν και δεν έκαψαν οι Γερμανοί τους μάζεψαν και αφού λεηλάτησαν το χωριό τούς έφεραν με το πόδια στην Πτολεμαΐδα, 30 χιλιόμετρα μακριά. Το χωριό ερήμωσε, σπίτια, σχολεία, στάβλοι και αχυρώνες παραδόθηκαν στις φλόγες και ισοπεδώθηκαν. Παντού μύριζε αίμα και καμένη σάρκα, μάρτυρες μιας ανείπωτης καταστροφής.
Πέρασε καιρός και όσοι σώθηκαν από την σφαγή και επέζησαν του ολοκαυτώματος ξαναγύρισαν στο χωριό και ξεκίνησαν τη ζωή τους από το μηδέν, ορφανά παιδιά, γυναίκες χωρίς άνδρες, άνδρες χωρίς γυναίκες, κατάφερναν να ξαναχτίσουν το χωριό τους στους πρόποδες του Βερμίου, χωρίς να ξεχάσουν ποτέ τα χαμένα αδέλφια, τα παιδιά και τους γονείς.
Τιμητικό παρών στις εκδηλώσεις μνήμης των Πύργων έδωσαν ο μητροπολίτης Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας κ.κ. Θεόκλητος ο οποίος χοροστάτησε στη θεία λειτουργία, το μνημόσυνο και την επιμνημόσυνη δέηση, ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Κίρκος, οι βουλευτές του νομού κ.κ. Α. Αθανασιάδης, Γ. Βλατής, Γ. Κασαπίδης και Μ. Παπαδόπουλος, οι οποίοι τόνισαν ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτούς που υπερασπίστηκαν την πατρίδα, ενώ ο περιφερειάρχης μίλησε για «θύματα βαρβαρότητας και εξόντωση άμαχου πληθυσμού».
Παραβρέθηκαν επίσης ο υποπρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, ο αντινομάρχης Γιάννης Στεφανίδης ο οποίος εκπροσώπησε το νομάρχη Κοζάνης Γ. Δακή, ο δήμαρχος Βερμίου Σοφοκλής Σιδηρόπουλος, η δήμαρχος Μουρικίου Παρασκευή Βρυζίδου, η πολιτευτής ΠΑΣΟΚ Ελισάβετ Σπόντη, εκπρόσωποι του Α΄ Σώματος Στρατού, της Αστυνομικής Διεύθυνσης Κοζάνης και της Πυροσβεστικής, αντιστασιακές οργανώσεις, μαρτυρικών κοινοτήτων και πολιτικών κομμάτων.
Το χρέος απέναντι στη μνήμη των θυμάτων του ολοκαυτώματος των Πύργων επισήμανε σε δηλώσεις του ο δήμαρχος Βερμίου κ. Σιδηρόπουλος, ο οποίος στη δεξίωση που παρέθεσε στους επισήμους τούς προσέφερε το βιβλίο που εξέδωσε η δημοτική αρχή με τίτλο: «Αθώα Θύματα στο Βέρμιο: Οι Πύργοι και το Μεσόβουνο στην Κατοχή (1941-1944)», που γράφτηκε με τη συνδρομή των Κώστα Φωτιάδη, Στράτου Δορδανά και Ιάκωβου Μιχαηλίδη.
Ρόη ΒΑΣΒΑΤΕΚΗ