Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ευρώπης για τις θέσεις εργασίας και την οικονομική μεγέθυνση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου, μια μεταρρυθμιστική στρατηγική με σκοπό την αύξηση του αριθμού των πτυχιούχων, τη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και τη μεγιστοποίηση της συμβολής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην οικονομία της ΕΕ, ώστε να βγει ισχυρότερη από την κρίση.
Στη στρατηγική αυτή επισημαίνονται οι τομείς προτεραιότητας στους οποίους οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να επιτύχουν κοινούς εκπαιδευτικούς στόχους και καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να στηρίξει τις εκσυγχρονιστικές τους πολιτικές. Οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ θα περιλαμβάνουν μια πολυδιάστατη αξιολόγηση των πανεπιστημίων που θα παρέχει πληροφορίες στους φοιτητές για τις σπουδές που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους, και ένα πρόγραμμα εγγυήσεων δανείου «Erasmus for Masters» για φοιτητές που πραγματοποιούν πλήρη κύκλο σπουδών στο εξωτερικό.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργούν σήμερα 4.000 περίπου πανεπιστήμια και ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία σπουδάζουν πάνω από 19.000.000 φοιτητές. Τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν σημαντικά τόσο ο αριθμός και η ποικιλία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όσο και ο αριθμός των φοιτητών. Αλλά η χρηματοδότηση, οι δομές διακυβέρνησης και τα προγράμματα σπουδών δεν καταφέρνουν πάντα να παρακολουθούν αυτές τις εξελίξεις. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν έχει τόσο καλές επιδόσεις ώστε να τροφοδοτεί την Ευρώπη με αρκετούς απόφοιτους που διαθέτουν τις κατάλληλες δεξιότητες για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και οικονομικής μεγέθυνσης. Και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ανταγωνιστές της Ευρώπης, ειδικά οι αναδυόμενες οικονομίες, αυξάνουν με ταχείς ρυθμούς τις επενδύσεις τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η ευρωπαία επίτροπος για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την πολυγλωσσία και τη νεολαία κ. Ανδρούλλα Βασιλείου δήλωσε «Η τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί ισχυρό μοχλό οικονομικής μεγέθυνσης και ανοίγει τις πόρτες για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και περισσότερες ευκαιρίες για τους πολίτες της. Αποτελεί επίσης ασπίδα προστασίας από την ανεργία. Παρόλα αυτά όμως, πάρα πολλοί πτυχιούχοι μοχθούν για να βρουν μια θέση εργασίας ή μια ποιοτική απασχόληση. Πρέπει να κάνουμε μεταρρυθμίσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – και στην επαγγελματική εκπαίδευση – ώστε να εφοδιάζουμε τους νέους με τις δεξιότητες που έχουν ανάγκη για να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους όσον αφορά την εξέλιξή τους και την ικανότητα εξεύρεσης απασχόλησης.»
Γενικό πλαίσιο
Οι τομείς προτεραιότητας στους οποίους πρέπει να γίνουν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, είναι:
• αύξηση του αριθμού πτυχιούχων, διεύρυνση του τμήματος της κοινωνίας που προσελκύεται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και μείωση του αριθμού των φοιτητών που εγκαταλείπουν πρόωρα τις σπουδές τους
• βελτίωση της ποιότητας και της σημασίας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε τα προγράμματα σπουδών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των φοιτητών, της αγοράς εργασίας και των σταδιοδρομιών του μέλλοντος, καθώς και ενθάρρυνση και επιβράβευση της αριστείας στους τομείς της διδασκαλίας και της έρευνας
• παροχή περισσότερων ευκαιριών στους φοιτητές για να αποκτούν πρόσθετες δεξιότητες μέσω σπουδών ή κατάρτισης στο εξωτερικό και ενθάρρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας για τη βελτίωση των επιδόσεων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
• κατάρτιση περισσότερων ερευνητών, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τις βιομηχανίες του αύριο
• ενίσχυση των δεσμών μεταξύ εκπαίδευσης, έρευνας και επιχειρήσεων για την προώθηση της αριστείας και της καινοτομίας
• διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της χρηματοδότησης – μεγαλύτερη ευελιξία στη διακυβέρνηση των πανεπιστημίων και πραγματοποίηση επενδύσεων στην ποιοτική εκπαίδευση για την κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας.
Πολλές χώρες της ΕΕ δίνουν το προβάδισμα στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· όμως, οι δυνατότητες των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να συμβάλουν στην ευημερία της Ευρώπης και να εκπληρώσουν τον ευρύτερο ρόλο τους στην κοινωνία εξακολουθούν να παραμένουν ανεκμετάλλευτες. Για το λόγο αυτό η εκπαίδευση βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», που έχει θέσει ως στόχο το 40% των νέων Ευρωπαίων να αποκτήσει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έως τα τέλη αυτής της δεκαετίας (33,6% το 2010).
Τον Ιούλιο, η Επιτροπή υπέβαλε τις προτάσεις της για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ (2014-2020) που περιλαμβάνουν σημαντικές αυξήσεις για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία (+73%) και για την έρευνα (+46), σε ένδειξη αναγνώρισης του θεμελιώδους ρόλου τους στη στήριξη της οικονομικής μεγέθυνσης. Κεντρικό άξονα για τις προτεραιότητες σε θέματα δαπανών των προγραμμάτων της ΕΕ για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει το θεματολόγιο των μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η μεταρρυθμιστική στρατηγική της Επιτροπής διαμορφώθηκε μέσα από αναλύσεις, μελέτες και διαβουλεύσεις με ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθηγητές, ερευνητές, φοιτητές, επιχειρήσεις, συνδικαλιστικές ενώσεις, κυβερνήσεις και διεθνείς φορείς. Συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας της Επιτροπής που εξετάζει τις πρόσφατες εξελίξεις στα ευρωπαϊκά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και από τη μελέτη «Εκσυγχρονισμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη: χρηματοδότηση και κοινωνική διάσταση» που εξετάζει τις τάσεις στη χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των πολιτικών για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.