Η ιστορία και η κληρονομιά της παραδουνάβιας ελληνικής διασποράς αναδεικνύεται μέσα από μία σημαντική έκθεση Χαρτών που διοργανώνει ο δήμος Κοζάνης σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στις 11 – 16 Οκτωβρίου, στο Αρχοντικό Λασσάνη.
«Δούναβης: Το μέγα όριο στην ιστορία των χαρτών, η αποτύπωση του 1789 από το Βελιγράδι μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα» είναι το θέμα της Νέας Έκθεσης Χαρτών που εγκαινίασε χτες, ημέρα των ελευθέριων της πόλης, ο δήμαρχος Κοζάνης Λάζαρος Μαλούτας, παρουσία πολλών επισήμων, προσκεκλημένων και κόσμου. Η Έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Οργάνωση και ανάδειξη της Δημοτικής Χαρτοθήκης Κοζάνης», που συντονίζει από το 2008 ερευνητική ομάδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον καθηγητή της Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του Α.Π.Θ., Ευάγγελο Λιβιεράτο.
Κεντρικό θέμα της Έκθεσης αποτελεί ο σπουδαίος αυστριακός χάρτης της συλλογής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Κοζάνης, που εκδόθηκε στη Βιέννη το 1789, τη χρονιά της Γαλλικής Επανάστασης, από τους στρατιωτικούς τοπογράφους Ignaz Lauterer και Siegfried Tauferer, με τίτλο Navigations Karte DerDonau von Semlin an bis zu ihrem Ausfluss ins Schwarze Meer (Χάρτης Ναυσιπλοΐας του Δούναβη από το Σεμλίνο μέχρι τις εκβολές του στη Μαύρη Θάλασσα).
Πρόκειται για έναν εντυπωσιακό και σπουδαίο χάρτη σε οκτώ φύλλα στον οποίο απεικονίζεται, με εξαιρετική λεπτομέρεια, ο Δούναβης ποταμός και οι παρακείμενες περιοχές του, από το τότε όριο της Αυστριακής Αυτοκρατορίας με την Οθωμανική, στην πόλη Σεμλίνο κοντά στο Βελιγράδι, με μεγάλη ελληνική παροικία, απ’ όπου πέρασε και ο Κοζανίτης δωρητής της Βιβλιοθήκης της Κοζάνης Ευφρόνιος Ραφαήλ Πόποβιτς, μέχρι τις εκβολές του στις δυτικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Ο χάρτης αποτελεί αντικείμενο μελέτης και λεπτομερούς σχολιασμού στην έκθεση της Δημοτικής Χαρτοθήκης Κοζάνης, συντηρημένος και ψηφιοποιημένος χάρη στην ευγενική δωρεά προς τη Βιβλιοθήκη της κοζανίτικης Οικογένειας Λαμπρέτσα – Σιδέρη, στη μνήμη Ηλία και Σοφίας Λαμπρέτσα, δασκάλων.
Εμπλουτισμένη με πρόσθετο υλικό και προβολές video, αλλά και με ενδιαφέρουσες οπτικές συσχετίσεις με τις αντίστοιχες απεικονίσεις του Δούναβη, όπως έχουν αποδοθεί από τον Ρήγα Βελεστινλή στη Χάρτα του και από τον Άνθιμο Γαζή στον Πίνακά του, η νέα χαρτογραφική έκθεση στην Κοζάνη αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περιήγηση στις παραδουνάβιες περιοχές στις οποίες ήκμασε πριν από μερικούς αιώνες έναν δραστήριος, φιλοπρόοδος και πατριωτικός Ελληνισμός, με κυρίαρχες μορφές τους Δυτικομακεδόνες και Κοζανίτες, που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην αυτοσυνειδησία και αναγέννηση των Ελλήνων.
Στη διάρκεια της έκθεσης 11 – 16 Οκτωβρίου θα διοργανωθούν εκδηλώσεις – ομιλίες με σημαντικούς ομιλητές. Θα μιλήσουν προσωπικότητες – μελετητές της ιστορίας και της κληρονομιάς της παραδουνάβιας ελληνικής διασποράς, κυρίως του 18ου αιώνα, όπως ο Κοζανίτης ερυενητής από την Βιάενη Θεοφάνης Πάμπας, η καθηγήτρια Όλγα Κατσιαρδή – Hering Πανεπιστημίου Αθήνας και ο δημοσιογράφος – συγγραφέας Χρίστος Ζαφείρης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΗΤΤΑΣ